Gezegenin en güçlü adamı sayılan ABD başkanı, aslında dokunulmaz değil... Onun yetkilerinin sınırları da anayasadaki kesin çizgilerle belirlenmiş durumda...
Başkan nasıl seçilecek?
Bununla birlikte anayasa, her bir başkana anın gerektirdiği ihtiyaçlara göre davranabilmesine olanak tanıyacak kadar da esnek..
Anayasanın, başkanın yetkilerini tanımlayan 2. maddesinde, "İcra yetkisi, ABD başkanına emanet edilir" yazıyor. Bu madde, başkanın 4 yıllık görev süresini belirliyor ve maddede başkanın yetkilerinin listesi bulunuyor.
Başkan, aynı zamanda silahlı kuvvetlerin baş komutanı... Af ve tecil yetkilerine sahip olan başkan, Senatonun fikrini sormak ve mevcut senatörlerin üçte ikisinin onayını almak kaydıyla anlaşmalar imzalayabilir. Büyükelçileri ve yüksek mahkeme hakimlerini atayan başkan, bunu yaparken de Senatonun çoğunluğunun onayını almak zorunda.
Anayasaya göre, "birliğin durumu hakkında Kongreye bilgi vermek zorunda olan başkan, gerekli ve uygun gördüğü, önem arz eden her türlü önlemi Kongrenin bilgisine sunmak durumunda. Başkan, ayrıca Kongre tarafından kabul edilen kanun metinlerini veto hakkına da sahip. Başkan, ihanet, yolsuzluk ya da herhangi başka bir suç yüzünden azledilebilir."
1868'de Andrew Johnson, 1998'de Bill Clinton için olmak üzere tarihte iki kez Temsilciler Meclisi bir ABD Başkanının suçlanmasını oylamış, Senato ise her ikisini aklamıştı. Temsilciler Meclisi, 1974'te Başkan Richard Nixon'ın azli için süreci başlatmış, ancak Nixon'ın istifa etmesinin ardından süreç durdurulmuştu. Bu da Amerikan tarihinin kayıtlarına bir ilk olarak geçmişti.
Amerikan başkanının Kongreyi feshetme yetkisi yok. Teorik olarak başkan savaş ilan edemez, çünkü bu yetki Kongrenin elinde bulunuyor. Bununla birlikte, yurtdışında askerlerin görevlendirilme halleri savaş ilanı sayılmıyor. Birliklerin savaşa gönderilmesi yetkisi genellikle başkanın oluyor.
Kongre, (Afganistan ve Irak'ta olduğu gibi) yurt dışındaki silahlı müdahalelerin çerçevesini belirlemek için, genelde konuşlanma takvimi, konuşlanma niteliği, birliklerin çapı ve misyonlarla ilgili kararları oyluyor.
Başkan, bir federe devletin talebi üzerine, düzeni sağlamak için yetki kullanma ve devletlerin ulusal muhafızlarını savaşta kullanma imkanına da sahip.
Tarihte Dwight Eisenhower ve John Kennedy, 50 ve 60'lı yıllarda güneydeki ırkçı ayaklanmalardan sonra bu yetkiyi kullanmıştı.
Bu yetki daha geniş biçimde de yorumlanabiliyor. Örneğin George Bush, teröre karşı mücadelede Ulusal Muhafızları kullanmaya karar vermişti ve bu yüzden hali hazırda Ulusal Muhafız kuvvetleri Irak'ta bulunuyor.
Konu: İşte ABD Başkanı'nın yetkileri 
Ptsi Kas. 03, 2008 7:52 pm
