♥ Eğlenceli Tıp Sözlüğü ♥

Abse
Vücut boşluklarında, dokularda ya da organlarda bakteriler tarafından oluşturulan enfeksiyon sebebiyle beyaz kan hücreleri, ölü dokular ve bakteri artıklarından oluşan irinin birikmesi hali.



Sivilce denen şey patladığı zaman ortalığı kirletir. Patlatılmadığında kendiliğinden geçtiği iddia edilse de öyle olduğu tarihte nadiren görülmüştür.



Sürpriz yumurta gibi akşam sadece dişiniz agrıyor ve diyorsunuz ki; "ne olursa olsun yarın bu dişi çektireceğim".. Fakat böyle olmuyor. Sabah kalktığınızda yanağınızda kocaman bi yumurta, konuşmakta zorluk, etraftakilerin sizinle alay etmesi ve sırf bu yüzden baş ağrısı. En az iki gün böyle geçiyor.. Sonrasında doktor size ilaç yazar (tabi hemen başınızın ağrısı geçer nedeni ilaç değil, psikolojik) sonra yanağınızdaki şişlik iner ve siz de hiç birşey olmamış gibi devam edersiniz. O diş de öyle kalır. Asla çektirmezsiniz. İşte abse bu.

(gönderen: pilavcı)


Adale
Kas. Vücudun haraketini sağlayan cizgili kaslar istemli hareketleri sağlarlar. Özellikle sindirim sistemindeki düz kaslar ise otonom sinir sistemi etkisi ile çalışırlar.Kalp kası ise yapı olarak çizgili kas olmakla beraber kendi içinde bir otomatikliğe sahip olup otonom sinir sisteminden de etkilenir.

Hayvanlardan Et diye yediğimiz şey olup ayakların bağlı olduğu kısımdan (But) çiğköfte, omurganın iki yanındaki kısımdan (küşleme) kuşbaşı kebap ve interkostal bölümden nefis lahmacun olur. Ayrıca beyaz etli (kaslı) hayvanların (Balık tavuk) sadece otonom sistem etkisinde hareket etmediklerinin de belirtilmesi gerekir. (espri:drage)


Adet
Cinsel erginlik dönemindeki kadınlarda rahim iç tabakasının dökülmesine bağlı aylık kanamalı periyot …

Başlangıcı da bitişi de tantanalıdır... Özellikle ilk adetini gören sabinin tokat atılarak kendine getirilmesi gerektiği inancı yanlıştır... Sonraki dönemlerde ayda bir hafta etraftakilere hayatı zehir etme eğiliminin bu fizyolojik olayı dayak yiyerek karşılama ile alakası var mıdır bilinmez…Sayılı adet çabuk geçer, araya bir yahut iki gebelik birkaç düşük falan girdikten sonra bir de bakarsınız ki vedalaşma zamanı gelmiş. Eee şimdi ne olacak? otomatikman etraftakilere her 4 haftanın birini zehir etmek hakkı elden gidecek... Menopoza giren bayanın etraftakilere ve kendine kesintisiz 3-5 yıl süren işkencesi bu ayda bir haftalık işkence hakkı yerine geçer…Toptan yapılan bu birkaç yıllık eziyetin ardından kişi daha serin ve daha keyifli ve fakat dizleri ağrıyan tombul bir teyzeye dönüşür... İyidirler, börekleri ve kurabiyeleri enfes olur, eski günleri anlatırken gözleri dolar..



Menopoz ve sonrasına dair gözleminiz göz yaşartıcı.. Hatıraları gün ışığına çıkardığından belki de .. Erkek çocukta babaya olan öfke (oedipus falan) giderek kendini hayranlığa bırakır.. Babam bu kadına iyi sabrediyor diyerekten. ( katkı: çekirge)




Adrenalin
Böbreküstü bezlerinin iç kısmında bulunan hücreler tarafından salgılanan hormon.

Bu da epeyce sömürülmüş bir kelime... Malumunuz adrenalin heyecan durumlarında kanda yükseliyor.. Bunu da ahali biliyor ya artık ileri geri "adrenalin pompalamaktan" bahsediliyor.. Kardeşim ne bitmez tükenmez adrenalin pompasıymış bu? Güzel hanımları görmekten, heyecanlı maç seyretmeye kadar her mevzuda adrenalin pompalamaktan bahsediliyor... Gerçek olduğu bizce de malum olan durumlar yok mu? Var elbette Arifim ama olur olmaz durumlar değil bunlar..




Afazi
İdrak ve idrak ettigine cevap verme islemlerinden birisi ya da her ikisinin birden bozulması hali. Algılamanın bozulmasına duysal afazi denirken, algılanana cevap verilememesine motor afazi denmektedir. Bunların da çeşitli seviyeleri ve karışık şekilleri vardır.

Bazı kendini bilmezler aziz halkımızda afazi olduğunu, ne anlatılanı idrak ettiğini ne de derdini anlatabildiğini söylerler... Bu hal ciddi bir tartışma konusudur...Kimileri böyle yüce bir halkın afazik olamayacağını, kendini ifade etme yetisinin damarlarındaki asil kanda mevcut olduğunu söylerken, başka bir kendini bilmez güruh , yolda adres sorarak biryere varma ihtimalinin zayıflığını savlarına temel olarak gösterip milletin afazik olduğunu savunmaktadırlar..


Afrodizyak
Cinsel isteği arttırdığı bilinen yiyecekler ve maddeler.
Arifim aha bir tartışma konusu daha... Öyle de bir muhabbet ki müşterisi her daim hazır... Erkeklerdeki performans arttırıcı yiyeceklerden tut da özel kadın azdırıcılarına kadar her birinin üzerinde birkaç saatlik muhabbet açılabilecek onlarca konu... Benim diyeceklerim "aç ayı oynamaz" bu biiir... "Emekli ayı maaşına ve kuyrukta bekleme süresine göre oynar" bu da ikiii... "Karnı tok sırtı pek olan bir takim adem ve kadin da istiridye yeyip, bilmemne sineğinin kanadını yutarak bedenlerinde haz dalgalarının başlamasını beklerler.." bu da üüüç.. Hadi güzelim dağılalım , dükkanın önünü kapatmayalım...

Aft
Ağız ya da yutak mukozasında, belli durumlarda da cinsel organlar civarında oluşan genellikle birden fazla sayıda olan yüzeysel ülserler..
Agorafobi Açık alanda bulunma korkusu. Eski ismiyle pazaryeri korkusu.
AIDS
Sonradan gelişen (doğumsal olmayan) bağışıklık eksikliği sendromu… HIV virüsü tarafından oluşturulur ve virüsün bulaşmasından uzun süre sonra ortaya çıkar. Hastalık ortaya çıkmadan önceki belirtisiz döneme “HIV pozitif periyodu” denir.
Şimdilerde pek sesi soluğu çıkmayan bu virüs zamanında ortalığın tozunu atmıştı. Sosyete de listeler elden ele gezerdi... Efendim ayidis li mankenle birlikte olanların listesi, Moldavyalı HIV pozitif bayanın listesinde kimler varmış.. aman da aman… ABD de tedaviler, yurtdışında AİDS den vefat edip de yurda barsak kanserinden gitti diye haber yollamalar…Ne günlerdi be Arifim…

Akciğerler Göğüs kafesinin büyük kısmını dolduran ve kanın oksijenlenmesini sağlayan solunum sisteminin iki adet olan temel organı..

Akne
Deride, özellikle de yüz derisindeki kıl dipleri ve yağ bezelerinin iltihabından dolayı ortaya çıkan irinli, sert kırmızı şişkinliklerle kendini gösteren cilt rahatsızlığı
Hormon aktif dönemin önemli belirtilerinden olması halk arasında birçok yanlış inanca sebep olmuştur. Akne si olan gençlerin evlendirilince şikayetlerinin biteceği ya da vücutları ile ilgileri azalınca düzeleceği inancı tamamen yanlıştır... Yani kendi çevremden biliyorum bedenine sabah akşam iyilik yapıp da tertemiz cilde sahip olanlar olduğu gibi kendini unutup da silme akne sahibi olanlar da vardır... Akne cilt doktorlarının temel gelir kaynaklarından olup ancak ciltteki yağsı sıvı salgılayan bezlerin azalması ile düzelir…Cildiye uzmanları umumiyetle akne vakalarını tam iyileştirmez bir sonraki meslekdaşlarına da iyileştirilecek birşeyler bırakırlar... Akne düzeldiği zaman da kişi genellikle 40 yaşlarına gelmiştir ki “bundan sonra güzel olsam ne olur olmasam ne olur?” diye düşünmeye başlamıştır...


Akromegali Hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonunun kemiklerde uzama tamamlandıktan sonra aşırı salınmaya başlaması ile ortaya çıkan, ellerde ayaklarda, kafa kemiklerinde aşırı büyüme ile kendini gösteren hastalık.

Akupunktur
Vücutta meridyen denilen belli eksenler üzerindeki noktalara iğne batırılması ile hastalıkların tedavi edilmesi yöntemi.
En kıllı ve de tüylü konulardan birisi... Faydası konusunda tartışma büyük... Her kafadan bir ses çıkıyor... Mesleğe başladığım senelerde akupunktur yaptıracam diyene "aman gözüm, gel akıllı ol, eline, beline, diline sahip ol başka şeye gerek yok" şeklinde vazü nasihatte bulunurdum... Daha sonraki yıllarda "hadi gidin bir de boyunuzun ölçüsünü böyle alsınlar" şeklinde bir yaklaşımım oldu...Son senelerde ise kesinlikle yorum yapmıyorum... "Akupunktura başladım" diyene : "çok iyi efendim bir müddet sonra neticelerden haberdar olalım" derken, "Akupunkturu bıraktım" dendiginde de: "gayet iyi etmişsiniz tıbbi tedaviler çerçevesinde derdinizi halletmeye çalışalım" şeklinde kıvırıyorum...

Akut
Hızlı gelişen.
Lise yıllarında akut kelimesine takmıştım...Sözlüğü açar ve karşımda " had" kelimesini bulurdum. İki kelimeye öylece bakar ve bir türlü anlam veremezdim. Rızkımızı hekimlikten kazanacağımız belli olduğunda da manasını çözmek için ilk uğraştığım kelimelerdendir. Daha sonraları öğrendik ne manaya geldiğini ancak vatandaşa bu kelimeyi öğreten AKUT kısaltmasıyla kendini tanıtan arama kurtarma teşkilatı olmuştur.

Akyuvarlar Kanın şekilli elemanlarından olup öncelikle vücut savunmasında rol alan kimi bakterileri yutarak, kimi de salgıladıkları antikorlarla işlev gören hücreler.

Albinizm
Derideki renk hücrelerinin melanin adlı renk verici maddeyi oluşturamaması hali…Bu vakalarda gün ışığına dayanıksızlık ve sıklaşmış cilt kanserleri görülür.
Yani sıkıcı bir durum ama, olaylara bir de iyi yönünden bakmak lazım. Bizim mahallede bir Albino Tekin Ağabey vardı, inanmazsınız yataktan akşama doğru çıkar ve doğru kahveye gelirdi…Ciğer ekmekçiden yarım ekmek içine bol soğanlı ciğerini alır ve gece oniki ye kadar sürecek olan okey muhabbetine girerdi. Emin olun hava karardıkça Tekin ağabey coşar, çoğu elde ara taşına okeye döner, her akşam mutlaka birkaç kez çifte giderdi . Bir efsaneydi…Onun masasında oyun kazanmak NBA de ilk sezonda sayı kralı olmak gibi bir şeydi...

Alkolizm
Uzun dönemde ciddi miktarlarda alkol tüketimi ile ortaya çıkan karakteristik davranış şekilleri ve buna bağlı oluşan tablo. Ağırlık dereceleri değişmekle beraber ciddi alkolizm de alkolden ayrılmayla hayati tehlike oluşturabilen durumlar ortaya çıkabilmektedir.

Bu konuda en ilginç olan alkolün tüketilme şekli ve miktarı üzerinde yapılan geyikler ve efsanelerdir…Sabah kalkınca içmek üzere akşamdan yatağı başına votka limon hazırlayanlardan, arabanın sağ ön koltuğuna bir kasa bira koyup İstanbul dan Ankara ya gidinceye kadar bunu bitirenlere kadar neler neler… Mezarlık çevresi alkoliklerinin üç öğün yedikleri “mama” bunlar içinde en hoşuma gidenidir. Mama üç temel malzeme ile yapılır. Boş sardalye konserve kutusu tabak olarak hazırlanır... Kesinlikle yıkanmamalıdır. İçine tanıdık fırıncıdan sinyal ile alınmış bayat ekmek doğranır... Üzerine mavi tekel ispirtosu boşaltılır. Ekmekler eflatunumsu mavi renge iyice büründüğünde mama hazır demektir. Elle yenir ve mutlaka beş parmak kullanılarak, göğe doğru açılmış ağza ispirtolu ekmekler yuvarlanır... Bu sırada el bileğine doğru akan ispirto da ziyan edilmez ve yalanmak sureti ile gövdeye indirilir. Bu son hareket aynı zamanda hijyenik açıdan önemli olup kişisel temizlikte önemli rol oynar…Bu yazdıklarım Arifin bilgileridir ben onun yalancısıyım…

Altıncı hastalık
Çocukluk hastalıklarından, üç ila dört gün süren yüksek ateşin arkasından başlayan döküntülerle kendini gösteren virus rahatsızlığı.
Çocukluğumuz bütün hastalıkların sırasıyla geçirildiği, ilkokul sıralarında devamsızlıkların genellikle bulaşıcı hastalıklar sebebiyle olduğu döneme rastladı...Aşıların aynı enjektörün sırayla kollarımıza dürtülmesi suretiyle yapıldığı seneler...Bu dönemde aileler birbirlerinin çocuklarının hastalıklarına da ilgi gösterir, kadınlararası muhabbetlerde kimin çocuğunun ne "çıkardığı" önemli yer tutardı...Ortalıkta gezer ve kadınların anlatııklarına kulak kabartırken beşinci hastalık ve altıncı hastalık terimleri kulağıma çalınmıştı...O zamanlardan aklıma yerleşen bu hastalıkların bir sırası olduğu ve en sonuncunun da altıncı hastalık olduğu şeklindeydi...Felancanın çocuğu altıncı hastalık olmuş dediklerinde "vay be bitirmiş sonuna gelmiş diye düşünürdüm".
Alyuvarlar Kanın şekilli elemanlarından olup oksijen taşınma işini yapan ve içerdikleri demir sebebiyle kana malum kırmızı rengini veren hücreler.

Amfizem
Dokularda olması gerekenden fazla hava ya da gaz bulunması hali. Yumuşak dokularda özellikle gaz oluşturan bakteri enfeksiyonları ile beraber olabilirken, akciğerlerde olan şekli kronik akciğer hastalıklarındandır

Amino asitler
Proteinleri oluşturan, asit yapıdaki ve mutlaka karboksil ve amino grubu içeren yapıtaşı maddeleri. Mutlaka dışarıdan alınması gerekenlere esansiyel amino asitler denmektedir. Bir kısmı ise vücutta sentezlenebilmektedir.

Amnezi
Hafızada kısmi ya da tamamen kayıp.
İlgili maddelerde de göreceğimiz gibi amnezi deja-vu ya da jamais-vu lar ile doldurulabilir. Özellikle borç alıp da vermeyen kişi bu konudaki amnezi durumunu "kesinlikle verdim" ya da " ne ben senden para mi almıştım?" şeklinde gösterebilir ki biz bu duruma "bilinçli amnezi" bu haldeki kişiye de "şerefsiz" diyoruz. (teşekkürler wahşi)

Anafilaksi
İlgili maddenin vücutla temasını takiben kısa bir süre içinde gelişen, tüm vücutta yaygın olarak görülen döküntü, ödem, nefes darlığı, tansiyon düşmesine bağlı bilinç kaybı, kalp ve solunum sistemi fonksiyonlarında yetersizlik sonucu ölümcül olabilen çok ağır bir allerjik reaksiyon.

Analjezik
Ağrı kesici

Anastezi
Narkoz. Operasyon amaçlı olarak için duyular, hareket ve bilincin damar yolu veya solunum yolu ile narkotik maddeler verilerek iptal edilmesi.
Eter bulununcaya kadar cerrahların ne yaptığı açıkçası muamma...O dönemlerde cerrahi işlemler bilindiği kadarıyla "bağırta bağırta" esasına göre yapılmaktaymış... 1800 lü yıllardan kalan metinlerde cerrahi girişimlerdeki narkozun esasları aşağıdaki gibi anlatılmakta ve bu metin aynı zamanda mikroplara karşı alınan tedbirler hakkında da bilgi vermektedir...
"Cerrah operasyon odasına girdi. Ceketini asistanına verdi. Hasta meme operasyonu yapılacak bir kadındı. Operasyon masasına yatırıldı. Cerrah asılı duran muşamba önlüklerden en kansızını giydi. Tepsideki bıçaklardan birini alarak masata sürtüp bilemeye başladı... Keskinliğine parmak ucu ile baktı ve kanaat getirdikten sonra asistanına işaret verdi... Asistan hastaya önce yarım şişeye yakın rom içirdi... Arkasından ağzına büyükçe bir bez parçası tıkadı ve dişlerini sıkmasını istedi... Hasta denileni yaptı ve yattıktan sonra gözleri tavana dikili vaziyette bekledi.. Sonra gözleri kapandı... Cerrah iyi bilenmiş bıçağı ile meme üzerinde operasyona başladı... bu sırada alnındaki terleri ve sıçrayan kanları da diğer elinin tersi ile silmekteydi"


Anatomi
Vücudun yapısını inceleyen bilim.
Anemi
Kansızlık. Kırmızı kan hücrelerinin yahut kandaki oksijen taşıyan hemoglobin maddesinin belli sınırların altına inmesi. Bir hastalık olarak değil bir belirti olarak ele alınması ve mutlaka sebep araştırılması gerekli durum.
İç hastalıkları hekimlerinin hatta gündelik poliklinik pratiğindeki birçok hekimin hayat kurtarıcı olarak sarıldığı teşhis... Erginlik çağındaki ülkemiz kadınlarının yarıdan fazlasının anemik olması tanı konamayan vakalarda bütün bulguların kansızlığa bağlanarak doktorun temize çıkmasını sağlar...
Ayrıca bağlı olarak söylenebilecek birtakım otantik tedaviler de vardır...Örneğin domates yeme ya da pekmez içme ile anemi tedavisi güç ve meşakkatlidir... Siyah üzüm yiyerek de aneminizi tedavi etmeniz zor olup aldığınız kiloları vermek daha ileri bir gayret gerektirir...



Anevrizma
Atardamar duvarı balonlaşması.

Anjin
Aslında ağrı manasına gelen bu kelime meşhur kullanımda akut boğaz enfeksiyonunu tanımlamada kullanılır.
Anjin deyince aklıma geliveren ilkokul sıralarında hemen her gün bir arkadaşımızın boğazı tülbentle sarılı olmasıydı... Bu senelerde doktorlar anjin olanların boğazlarına direkt müdahalede bulunurlar, bademciklerin üzerindeki tabakaları mekanik olarak uzaklaştırıp muayenehanelerinde boğaz absesi boşaltırlardı... Penisilin en gözde ilaçtı ve yedi gün boyunca sabah akşam yapıldıktan sonra ferahlamış bir boğaz ve fakat ağrıyan kalçalarla ortada dolaşmaya başlardınız...Yine o zamanlarda - ki fazla tarih olduk zannetmeyin sene 1969-70 - atuşman denen boğaza sürülen ilaçlar vardı iyodlu, tadı iğrenç şeylerdi...

Anjiografi
Damarların içine radyasyon geçirgenliği farklı bir madde verilerek filminin çekilmesi .

Anoreksi
Özellikle genç kadınlarda görülebilen, yemek yememek, çok az uyumak, buna rağmen çok aktif olmakla beliren psikolojik bir bozukluk. Kişi devamlı bir kilo alma korkusu içerisindedir ve bedeni ile aşırı alakalıdır. Genellikle adet düzensizlikleri ve uzun süre adet olamama da eşlik eder.
Parayı vücudunun güzelliği ile kazanan manken ve fotomodel avanesinin sermayeyi korumak hesabı ile anoreksi hallerine girmesi sıktır. Bunu bir dereceye kadar normal görmek mümkün olmakla beraber "bir deri bir kemik" hallerin bizim ırkın erkeklerini bozduğunu bilmek de ayrı bir paradokstur...

Antibiyotik
Bakterileri öldüren ya da üremelerini engelleyen, bu şekilde enfeksiyonlara karşı kullanılan maddeler.
Her köşebaşında bir eczane olması ve hayatiyetine devam etmesi insanımızın antibiyotik merakı ile açıklanabilir.. Her boğaz ağrısı, her yüksek ateş eczane ziyareti ve arkasından bir kutu antibiyotik kullanılmasına sebep olmaktadır. Zaman icinde antibiyotik isimlerini öğrenen ve yaptıkları işin doğruluğuna inanan birçok kişi böylesi durumlarda adıyla sanıyla antibiyotik "satın alır"... İyi olup olmadıkları başka konu...

Antidepresanlar
Depresyona karşı kullanılan ilaçlar.
Tıbbi sektör dışındaki insanların da aşina olduğu ve çok rahatlıkla cümle içinde kullandıkları ilaçlar vardır... Antidepresanlar ve sakinleştiriciler bu ilaçların başında gelir... Anadolunun en ücra köşesindeki bir kasabada kadınlar arası ev toplantısında gözleme, soda böreği ve kısır eşliğinde "prozac" tan bahsetseniz ya da "xanax" dan sözetseniz kimse yadırgamaz... 1960 lı senelerden hatırladığım "nevrol cemal" ya da "validol simple" nin yerini alan günümüz ilaçları etkinlikleri ile de ön plana çıkıyorlar...

Antikor
Bağışıklık sistemi tarafından yapılan ve antijen adı verilen yabancı bir maddeye bağlanıp onu nötürleşme amacı güden protein kompleksi.

Antiseptik
Belli bölge, alet ya da dokuların mikropsuzlaştırılması işleminde kullanılan maddeler.
Antiseptik madde deyince herkesin aklına belli bir takım malzeme gelmekle birlikte mikropsuzlaştırma işleminde kullanılan çok değişik materyal de mevcuttur. İlk hatırlayabildiğim yaralı parmağa işeme konseptidir ki bunun sebebini halen çözememişimdir. Yine bir başka çözülmesi müşkül konu yaralı bölgeye tütün basma hadisesidir. Yine yaraya rakı dökmek te antiseptik kullanımında farklı bir yaklaşımdır...
Antispazmodik Spazm çözücü. Daha çok iç organlardaki düz kasların ağrılı kasılmalarını tedavide kullanılan ilaçlar.

Antraks Bkz: Şarbon.

Anüs
Sindirim sisteminin dışarı açılan son kısmı. Makat deliği.
Gündelik hekimlik pratiğinde makat yoluyla kullanılan ilaçlar genellikle problem olmaktadır... Özellikle bakire bayanlar ve erkekler nedendir bilinmez bu yolla kullanılan ilaçlara karşı antipatik yaklaşırlar... Kendisine suppozituar (fitil) şeklinde kullanılacak bir ilaç önerilen delikanlı beyler önce hafif bir yukarıdan bakan gülümseme ile "ama ben düzcinselim" havalarına girerler, sonra da kabul ederler... Genç hanımların da ilk söylediği "ama ben daha önce hiç kullanmadım" cümlesidir ki nereye bağlarsanız oraya gider...

Aorta
Kalpten çıkan ana atardamar. Çıkan aort, aort kavsi ve inen aort şeklinde üç anatomik kısma ayrılarak incelenir.

Apandisit
Appendis adı verilen kör barsak kısmının iltihabı.
Cerrahların önemli maişet kaynaklarından olan apandisit, tanısı görece kolay, tedavisi çok daha kolay bir akut cerrahi haldir... Burada önemli nokta apandisit var diye açılan vakada bunun olmadığının anlaşılmasıdır... Buna hekimler kendi aralarında "kuş çıktı" şeklinde yaklaşırlar... Genel kaide bir hekimin açtığı bütün apandisit tanıları doğru çıkıyorsa yani hiç kuş çıkan olmuyorsa epeyce vakayı atlıyor demektir... Kuş çıkan vaka sayısı %30 u geçiyorsa da ameliyat kararını biraz çabuk veriliyor denebilir...

Aritmi
Kalp atışlarının düzensiz olması, ritim bozukluğu

Arpacık
Kirpik kökündeki bezlerin bakterilerle iltihaplanması nedeniyle alt ya da üst göz kapağında oluşan, içi irin dolu, kaşıntılı, yanmalı ve sızılı şişliktir.
Delikanlıyı bozan tedavilerden birisi de arpacık için uygulanır... Göz kalemi çekerek ya da sürme ile arpacığın geçtiğine inanılır ve tabii ki yanlış bir inanıştır...Bazı delikanlılar ailenin kadın kişilerinin israrı ile göz makyajı yapmış halde işe giderler.. Bu durum hem etraftan bıyık burmalara sebep olur hem de kişinin tedavisi gecikir.. (teşekkürler arif&wahşi)
Artrit
Eklem yangısı. Eklemde ağrı, şişlik ile giden, birçok olguda kızarıklık ve/veya ısı artışının olduğu bir klinik bulgu.
Artroskopi Optik sistemler aracılığı ile eklemin içinin görülmesi esasına dayanan tanı ve tedavi yöntemi.

Aspirin
Ağrı kesici ve ateş düşürücü özelliğinin yanı sıra kandaki trombosit adı verilen pıhtılaşma pulcuklarının aktivitesini de engelleyen madde. Asetil salisilik asit.

Astım
Hava yollarının fiziksel ya da allerjik uyaranlara artmış yanıtının söz konusu olduğu, müzmin, tekrarlayıcı, kendiliğinden veya tedavi ile tamamen veya kısmen geri dönüşümlü öksürük, hırıltılı soluma, nefes darlığı belirtilerin yer aldığı bir hastalık.

Aşı
Bağışıklık sistemini önceden uyarmak yoluyla, enfeksiyon hastalıklarından korunmakta kullanılan ve hastalandırıcılığı azaltılmış mikroorganizma ya da toksinlerden oluşan, son yıllarda birçoğu laboratuvar ortamında sentetik olarak üretilen maddeler.

Ateş
Vücut ısısının normal değerlerin yani 37 santigrad derecenin üzerine çıkması.

Bağışıklık Mikroorganizmalara karşı koyarak o mikroorganizmanın yaptığı hastalığın oluşmasını engelleyen direnç sistemi.
Bakire Bkz. Virgin.

Bakteri Hastalık yapıcı olabilen ya da olmayan, üreme yeteneğine sahip, tam bir hücre özelliği göstermeyen yaşam birimleri.

Basur
Hemeroid. Anüs çevresinde ve barsağın son kısmındaki toplardamarların aşırı genişlemesi ve bazı hallerde içlerinde kan pıhtılaşması ve enfeksiyon olması ile kendini gösteren durum.
Memleketimin insanı birçok konuda olduğu gibi basur konusunda da derin ve engin bir bilgiye sahiptir... Bu bilgilerin derinliği öyledir ki hastaların yarıdan fazlası hekime gözükmeden eş dost tavsiyesi ile hemeroid tedavisi olur... Halk arasında uygulanan tedavilerden bazıları akla yatkın gibi gözükse de bir kısmını düşündüğümde camı açıp uzaklara doğru Allah Allah diye haykırasım gelir... İlk aklıma gelen basur tedavisi kırmızı acı biber, acı salça ve az miktar un ile havanda döğülmüş cam kırıklarını karıştırıp aç karna hastaya içirme konseptidir ki hey hey yine de hey hey demekten başka çareniz yoktur..Kim bulmuş ve ilk kim uygulamıştır, bunu piyasaya çıkartanı iki gün dinlenmeden dövsem rahatlar mıyım..? Muamma... Bir diğer yöntem de bizzat uygulayan iki kişi tarafından bana anlatılmış olup esası közlenmiş patlıcanları yanyana ve çok sıcak iken tepsiye dizip, makata da zeytinyağı sürerek patlıcanların üzerine oturmaktır... Buna ben "abi bu ne ya?" şeklinde yorum yapabildim... Sizin yorumlarınız varsa bekleriz...
Ve bir de pratik ligasyon ya da koagulasyon (bağlama veya pıhtılaştırma) yöntemleri ile muayenehanede hemeroid tedavisi yapan hekimlerimiz vardır.. Bunlardan özellikle meşhur olanlarının dükkanları dolar taşar... Her işte olduğu gibi buralara giden yurdum insanı da herşeyi ve makat ağrısını bir yana bırakıp doktorun günlük kazancını hesaplama işine girer..."Ulaaan ben geldiğimde on kişi vardı, benimle onbir, sonradan da beş kişi geldi etti onaltı ikiyüzer dolar aldı herif, bunun ellisi masrafa gitse, ...vay babayın kemiği ne datlı iş be!" şeklinde derin düşüncelere garkolur...


Bayılma
Genel güçsüzlük ve pozisyonu koruyamama ile kendini gösteren, uzun ya da kısa sürebilen genellikle geri dönüşü olan şuur kaybı.
Bayılma deyince orada durmak lazım.. Kelimenin kullanılış şekli "ay şimdi bayılıciim" cumlesi içerisinde ya da "oğlum hamamda karılar nasıl bayılır göster bakayım" biçiminde olabilir. Nedendir bilinmez acil pratiği olan hekimler çağırıldıklarında ilk olarak bayılan kişinin cinsini sorarak işe başlarlar.. Hasta erkekse pek bir koşunurlar da nedense bayan ise az ağırdan alırlar..Bunun sebebi cinsi latifte mesaj kaygısı olan bayılmaların çokluğu olsa gerektir..
Ve devamında bayılma ile alakalı söylenebilecek olan iki uçta ta kullanılabilen bir kelime olduğudur... İnsanlar çok sevdiklerine de "bayılır" canlarını sıkanlar tarafından da bayıltılır"...

BCG
Verem aşısı... Bacillus Calmet Guerin in kısaltılmasından türemiştir.
Türk milletinin hayatindaki en önemli dönüm noktalarında yani doğduğunda, ilkokula başlarken ve askere gittiğinde verem aşısı olup olmadığına bakılır ve aşısı yoksa mutlaka aşılanması sağlanır.. Verem aşılı doğana şu ana kadar rastlanmamış olması yukarıdaki cümlenin mantığını zedelemez...

Behçet Hastalığı
Ağızda aft, cinsel organlarda ülser ve gözün ön odacığında irinlenme ile seyreden bir bağışıklık sistemi hastalığı. Tanımı Türk doktoru Prof.Dr.Hulusi Behçet tarafından yapılmıştır ve romatolojik hastalıklar çatısı altında ele alınır.
Yakın zamana kadar uluslararası planda gurur kaynaklarımızdan birisiydi... Zafere susamış milletim 3-1 lik macaristan zaferinin ardından bir Türk doktorunun tanımladığı hastalığı gündeme getirirdi... Neyse ki Galatasaray ın UEFA zaferi ve Milli takımın dünya üçüncülüğü devreye girdi de sevinilecek şeylerimiz arttı...

Belsoğukluğu
İdrar yolarının son bölümlerinde, buraya bağlı salgı bezlerinde ve ilaveten kadında rahim ağzında yerleşen Neisseria Gonorrhoae bakterisi ile oluşan akut iltihap. Cinsellikle bulaşan hastalıkların en çok rastlananı.
Hasta ile hekimi sırdaş yapan hastalıklar vardır... Bu da onlardan birisi... Orta yaşlı ya da genç bir erkek gelir ve hekime ilk cümle olarak "hocam biz bir halt yedik" derse akla gelecek ilk durum bu olmalıdır... Hastalığın güzelliği belirtilerinin çok, tedavisinin kolay olmasıdır... Bununla beraber birçok aklıevvel kişi çok bilen bir yakını ya da eczacısından aldigi ilaç ile kendi kendini tedavi etmeye çalışır.. Eh nasiplerine mani olunan hekim kesimi de iyileşmeyen vakalara "beter olun" şeklinde yaklaşır ki doğrusu olmasa da doğalı budur...


Beriberi
B1 vitamini ya da diğer ismi ile Thiaminin uzun süreli eksikliğinde ortaya çıkan ve merkezi sinir sistemini öncelikle etkileyen hastalık.
Beş Duyu Sinir sistemine çevreden ve vücudun çeşitli kısımlarından gelen izlenimlere duyu denmekte olup çeşitli duyular için özelleşmiş organlara da duyu organları denir. Temelde 5 duyu olduğu kabul edilir. Dokunma: derideki sinir uçları ile, Tad: Dil ile , Koku: Burundaki reseptörler ile, Görme: Göz ile, Duyma: Kulak ile hissedilir.
Beşinci hastalık Daha çok ilkbaharda küçük salgınlar yapan, iki ile on yaş arasındaki çocukları etkileyen yanaklarda şaplak atılmış gibi kızarık ve sıcak iz yapan viral hastalık.

Beyin
Kafatasını dolduran, sinir sisteminin en önemli ve temel organı.
Yurdum insanı beyin ile alakalı konuşmayı çok sever.. Sevdiklerinin yaptığı hatalarda beynine söven bir dolu fert biliriz.. Beyinsiz lafını çok fazla kullananların işlek bir beyne sahip oldugunu söylemek de epeyce zordur..
Bazı kendini bilmezler kadın beyni ile erkek beyni arasında bir takım farklılıkları tesbit ettiklerini söyleyip güya bilimsel çalışma olduğunu iddia ettikleri bir takım yalan yanlış şemaları piyasaya sürmüşlerdir.. Bu şemalarda erkek beyninin tamama yakını seks ile alakalı gösterilmekte, daha ufak bir kısmı TV uzaktan kumandasi ile alakalı şeklinde iddiada bulunulmakta ve dahi noktavi bir bölüm de nezaket kısmı olarak ahaliye sunulmaktadır.. Buna elbette itibar etmemelidir. Hele de kadın beyninin yarıdan fazlasının ayakkabı alışverişi ile ilgili gösterilmesi de sakat bir zihnin ürünüdür.. Bizim çalışmalarımız erkek beyninin ancak % 60 kadarının seks ile ilgili olduğu, kadın beyninin de en fazla %50 lik kesiminin ayakkabı alışverişlerini idare ettiği yönündedir..

Beyin ve Sinir Cerrahisi Bkz. Nöroşirürji.

Beyincik
Beynin alt arka kısmında özellikle denge ve koordinasyon ile alakalı olan merkezi sinir sistemi bölümü.

Bıngıldak
Yaşamın ilk aylarında kafa kemiklerinin arasındaki elle farkedilebilen boşluklar.

Hekimlerin bebeklerin vücutlarındaki sıvı dengesini takipte kullandıkları bıngıldaklar çok bilmiş ebe ninelerin ve mahallenin işi az hanımlarının ilgi sahasına girer. Kimisi bıngıldağın geç kapanmasının akıl işareti olduğunu iddia ederken kimisi de açık kısmet ile ilintilendirir. Anadolunun bazı yörelerinde işi ilerletip ilk ayı dolmadan çocuğun kafasına şekil verenler de vardır. Elbette ki sanat ile fazla yakınlığı olmayan insanımız kafaya şekil verirken de belli birkaç çeşidi aşamamış bebeler sadece yumurta gibi sivri ya da sini gibi değirmi kafalı olabilmişlerdir.

Biseksüel
Kendi cinsi ve karşı cinsle aynı anda ilgilenen.
Bazı kendini bilmezler bu durumun alternatifleri arttırmak açısından faydalı olduğunu söyleseler de muhafazakar site yapımız bunu şiddetle reddeder (espri: wahşi)

Bistüri
Operasyonlarda ya da cansız doku ya da kadavra üzerinde yapılan işlemlerde kullanılan, değişik büyüklük ve ağız şekilleri olabilen çok keskin bıçak. Ameliyat bıçağı.
Halk arasında kullanılan ve anlamakta zorluk çektiğim terimlerden birisi "bıçak parası" sözüdür. Tamam bunu cerrahların operasyon yapmak için aldıkları parayı kast ile söylüyorsunuz da neden bistüri parası ya da neşter parası değil de ille de bıçak parası. Para verince bıçaklanmış olmak hisleri mi?

Biyopsi Canlı dokudan mikroskobik inceleme ve dolayısyla da patolojik tanı için parça alınması.
Böbrekler
Karın arka duvarında bulunan, kanı üre ve benzeri maddelerden temizlemekle, sıvı dengesini korumakla görevli, ayrıca hormonal vazifeleri de olan bir çift boşaltım sistemi organı.
Bir başka yanlış inanış ta böbreklerin soğukta ya da açıkta kalması ile hastalanacağı korkusudur... Bu kanıya nereden varılmış, nasıl bu kadar taraftar bulmuş bilinmez.. Ama biz hekimler için güzelliği her beli ağrıyan kişinin "galiba böbreklerimi üşüttüm" diyerek kapımızı çalmasıdır ki maişet motorunun çalışması için son derece faydalıdır..(espri: wahşi)
Bronkoskopi Soluk borusu ve bronşların optik sistemler ile incelenmesi ve gerektiğinde biopsi alınması işlemi.
Bronşit Akciğerin oksijen alışverişi yapılan dokusuna havayı taşımakla görevli borucukların mikroorganizmalar, kimyasal etkenler veya allerjik sebeplerle olan yangısı.
Brucelloz Bkz. Malta humması.

Bulumi
Bulumia nervosa. Yeme bozukluklarından en fazla görülen ve kişinin gereksiz cins ve miktarlarda yiyecek tüketmesi sonrasında isteyerek kusması ile sonlanan bozukluk.
Anoreksi ile kardeş... Aynı bozukluğun bir başka hali... Manken ve fotomodellerin oburluk yapmaları sonrasında "hadi lan şimdi formumuz bozulup işsiz kalacaz bir yol kusup gelelim" dedikleri kulaktan kulağa anlatılır. (espri arif&wahşi)

Bunama
Sosyal hayatın ve giderek kendine bakımın engellenecek şekilde zihni melekelerin bozulması hali.
Şimdi tutup da burada demans çeşitlerine falan girecek değiliz.. Hani vaktimiz olsa onu da yaparız ama siz sıkılacaksınız.. En güzeli aile büyüklerinden birinin bunadığı evlerdeki hali anlatmak... Efendim bunağımız genellikle evdeki sabit yerinde ve mümkün olduğu kadar hareketsiz oturur, kendisine söylenenleri büyük bir dikkatle dinler.... Tabii ardindan unutur ve yeniden sorar... Esir aldıklarına defalarca eskilerden anlatır ve ayni soruları defalarca sorar... Kapıyı açık bırakmaktan , sokağa çıkıp kaybolmaya ve ocağın üzerine çay koyup yatmaya kadar bilumum riskli işi yapar , jamais vu ile deja vu larla diğer aile fertlerini başka tıbbi problemlerle, örneğin ülser, fıtık gibi hallerle karşı karşıya bırakır... Durumun vahim olduğu ailelerde kişiler sırayla birer günlük bunaksavar rolü oynamak zorunda kalırlar ki bu hal ağzına bir tane çarpamayacağınız için beş yaşındaki bir çocuğun bakımından daha meşakkatlidir... Ve ailenin yaşlanma yolundaki beyleri ve hanımlarının hiç durmadan "yarabbim sen bizi bu duruma düşmekten koru" şeklindeki duaları da olaya ayrı bir hava katar...
By-Pass Belli bölgeye birim zamanda yeterli kan gitmemesi halinde damarın tıkalı oldugu bölgeyi devre dışı bırakacak köprü damarlar ile dolaşımın sağlanması. Vücutta birçok bölgede uygulanabilmesine rağmen en kullanışlı olduğu yer kalp kasını besleyen koroner damarlardır.

Burun
Solunum sisteminin başlangıcı ve aynı zamanda beş duyumuzdan biri olan koku almanın merkezi olan organ..
Bir tükenmez ekmek kaynağı da bu uzuvdur... Önceleri sadece plastik cerrahi uzmanlarının ilgi alanında iken bu işteki karın büyüklüğü kulak burun boğaz mütehassıslarını da cezbetmiştir... Ahalide öyle bir burun yaptırma furyası vardır ki 16 yaşına yeni girmiş teru taze kızlar, gelinlik çağına gelmeden burnumuzu yaptıralım da görücüler sukutu hayale uğramasın demeye başlamışlardır... Adam cinsinin kendini beğenmişleri de kılık kıyafeti düzüp cüzdanı şişirdikten, kulak kılları ile elmacık kemikleri üzerindeki tüyleri epilasyonla aldırdıktan sonra burun düzelttirme sırasına girmektedirler... Bu mühim cerrahi konuda el mahareti ve fiyat cok önemli olup paradan kısanlar ipince iki çizgiden müteşekkil burun delikleri ve gaga misali bir burun ile dolaşıp "vah garibim ucuza kaçıp az bilene yaptırmış" nazarları ile seyredilmektedirler... Michael Jackson misali burun namına birşeyi kalmayanlar ya da bir sene sonra burun ucu sağ omuzunu gösterenler de mevcuttur...

Caisson Hastalığı
Vurgun. Dalgıçlarda ve havacılarda görülen yüksek basınçtan alçak basınca doğru hızla yer değiştirme sonucunda kandaki eriyik haldeki azotun gaz haline geçmesi ile birçok organda hasar oluşturan, ölümcül olabilen durum.

Cerrahi
Hastalık ya da yaralanmaları operasyon teknikleri ile sağaltma bilimi. Bir çok alt dalları olan bir tıbbi ana disiplin.

Check-up
Herhangi bir rahatsızlık duymayan ya da minimal şikayetleri olanlarda yapılan genel sağlık kontrolü.
Burada da üzerinde durulması gereken en önemli konu vatandaşın check-up tan beklentisidir... Bir çok kişi bu işlemi bir borunun ucundan girip diğer tarafından çıkarak yapılan bir tarama olarak düşünmektedir... Hatta bir kısmı şikayetlerin diğer uçtan çıktığında buharlaşıp uçacağını düşünüp yüzünde abuk bir gülümseme ile başvurmaktadır... Çoğu batıl gibi bu konuda da israrlı olunmakta, kan tahlili , idrar tahlili, röntgen ve ultrason gibi tetkikleri görünce "bunun neresi check-up" şeklinde direnilmektedir... İlaveten tekerlekli sandalyede getirilen 80 yaşını aşmış piri faniler de görülür ki bunlara denecek laf bulmak çok müşküldür...

Cüzzam Bkz. Lepra.




Çapak
Göz pınarlarında toplanan, ölü hücreler ve doku artıklarindan olusan sıvı ya da katı olabilen birikinti.

Çarpıntı
Kişinin kendi kalp atışlarını hissetmesi hali. Bir semptom olup asla bir teşhis değildir.
Kadın cinsinin en fazla bahsettiği çoğunlukla mesaj içeren şikayetlerden birisidir... Poliklinik ortamında "çarpıntınız olur mu? " sorusuna "hayır" cevabını veren cinsi lafitin sayısı yok denecek kadar azdır... Elbette ki meslekte uzun yıllar geçirdikten sonra asla her çarpıntıyı önemsiz diye ele almanın ne kadar tehlikeli olduğunu biliriz... Lakin çarpıntıdan yakınan ve dişe dokunur bir teşhis konulan genç hanım sayısı da kabili ihmal miktarındadır..

Çıban
Derideki irinli kabartıların genel adı.
Sevdiğim deyimlerden birisi "çıban başı" şeklinde ifade edilen problem kişilik tanımlamasıdır... Öyle ki nerede ve nasıl kullanırsanız kullanın akla sosyopat bir kişilik, halli mümkün olmayan zincir sorunlar gelir.. (espri: wahşi)

Çıkık
Eklemi meydana getiren kas, bağ ve kemiklerin arasındaki yapısal ilişkinin bozulması hali..
Halk arasında çıkık tedavisini fasulyeden yapanlara da çıkıkçı ya da sınıkçı denmekle beraber bu ademlerin elinde epeyce fazla insan parçası kaldığı da bir gerçektir.. Bir başka acı gerçek de ortopediste gidinceye kadar çıkıkçıya yönlendirilen insanların çokluğu ve bunu yapanların vicdanen kendilerini rahat hissetmeleridir...

Çil
Değişken büyüklüklerde olabilen ve açık kahveden koyu kahve rengine kadar değişebilen cilt lekeleri.
Hem ismi leke olup hem de insanı şirinleştiren başka birşey yoktur herhalde... İlle de kızları şirin çizmek istediklerinde nedense burun çevresine birkaç çil konduruverir karikatüristler...

Dalak
Diyafram kasının sol alt yan kısmında, karın boşluğunda bulunan, dolaşım ve kan oluşum sistemi ile bağışıklık sistemiyle ilintili yumuşak etsi organ.
Deyim bazında kullanışlı bir kelime... Koşup nefesi daralan için "dalağı şişmek", korkaklar için "dalaksız olmak", zor işlere kalkışanlar için "işin dalak istemesi" kullanılabilir...Son iki yazdığım kibar kişiler tarafından kullanılır, yoksa biz sokak çocukları için dalak yerine kullanılacak organ çok bellidir...

Daltonizm Bkz. Renk Körlüğü.

Damar sertligi Arterioskleroz.
Damar cidarında bağ dokusu artışına ve kalsiyum tuzlarının birikmesine bağlı olarak damarın sertleşmesini tanımlayan genel terim.

Damarlar Bkz. Dolaşım Sistemi.

DDT
Böcek öldürücü zehirlerin atası sayılan "Dikloro Difenil Trikloretan" maddesi. Temas zehiri olup 1939-1970 seneleri arasında yaygın kullanılmıştır. Birikme özelliğinden dolayı bu tarihten itibaren yasaklanmıştır.

Yasaklandığı senelerde milletimizin temel kırsal ölüm sebeplerinden birisi DDT yi ayran ya da süt zannederek içme şeklindeydi... Camın önüne "sabaha birkaç böcek öldürelim hazır olsun" diye bırakılan DDT dolu şişeyi, "bubam gece galktığımda içeyim diye ayran hazırlamış ne gusell" diyerek kafasına diken sabi subyandan epeyce telefat verdik... Daha sonraki yıllarda kırsal ölümlerde damdan düşme ilk sıraya fırladı ki bu da ayrı bir kahramanlık mevzuudur...

Debil
Eğitilebilir olan ve normalin alt sınırına yakın zeka bölümüne sahip olanlara verilen ad.
Biz hekimlerin kod olarak kullanmayı sevdiği kelimelerdendir. Moron demeyi de severiz embesil demeyi de ama debilin gönlümüzdeki yeri ayrıdır. Yolunda gitmeyen bir tedaviyi hemşirenin yaptığı debilce işlere bağlamaktan tutun da söyleneni anlamayan hasta sahiplerini iç dünyamızda debillikle nitelemeye kadar birçok hal ve şartta bu kelimeyi kullanırız. Moron derken biraz hakaretamiz hava taşısak da debil derken karşıdakine herhangi bir faydamız olmayacağını hakaret falan etmeden sadece durumun izahı olarak belirtiriz. Adam debilse debildir... Faydamız olmayacaktır... Haa bakın ekranda gördüklerimize de debil demeyi severiz, ancak bunların mevkileri ile alakalı olarak ya kısık sesle ya da içimizden söyleme hallerimiz vardır... Delikanlıyızdır ama o kadar da değildir...

Decubitus Yarası Bkz. Yatak Yarası.

Deflorasyon
İlk cinsel ilişki ile kızlık zarının yırtılarak duhule müsait hale gelmesi.
Yüce milletimin en fazla önem verdiği sahnelerden biri olan deflorasyon anı iki yüz sene öncesinin Londra'sında da önemli ve para eden bir şeydi... John Cleland "Fanny Hill, bir zevk kadınının anıları" kitabında masum görünüşlü fahişenin güvercin kanı emdirilmiş sünger vasıtası ile nasıl müteaddit deflorasyon sahnesi yaşattığını anlatır...

Deja-vu Bilinçlilik durumu ve gerçeklik duygusunun bozulduğu bazı hallerde daha önceden hiç yaşanmamış bir hadisenin tekraren yaşanıyor gibi olması. Gördüm biliyorum hali.
Delirium Ateşli hastalıklar, zehirlenmeler, madde kullanımı, akıl hastalıklarında görülebilen, halusinasyonlar, saldırganlık, titreme ile kendini gösteren bilinç bozukluğu hali.

Delirium Tremens
Kronik alkolizmde alkolden ayrıldıktan sonraki ilk 48 ile 72 saatte görülen halusinasyonlar, titreme, saldırganlık ve şuur bulanıklığı ile karakterize tablo.


Demans
Bkz. Bunama.

Depresyon
Temel olarak içe kapanıklık ve olması gerekenden fazla üzüntü ve mutsuzluk hali. Günümüzde depresyon yerine iki uclu duygulanım bozukluğu terimi kullanılmakta olup periyodlar halindeki duygudurum değişmelerini ifadeye yarar.

Bu da insanımızın en sevdiği teşhislerden ve üzerinde taşımaktan gurur duyduğu rahatsızlıklardandır... Öncelikle depresyona "deprasyon" denmesi öyle yaygındır ki manken-fotomodel makulesinin tamama yakını, sanatçı ve futbolcu ahalisinin yarıdan fazlası bu kelimeyi boyle kullanır.. Böyle olunca kendi halindeki vatandaşım da doğrusunu böyle bilecektir... Depresyon özellikle de okumuş yazmış ademler ve bunların kadın cinslerinde bir statü sembolüdür... Psikiyatri hekiminin seanslarına ne sıklıkta gidildiği ve kullanılan ilacın fiyatı da statü açısından fikir vericidir... Malı mülkü düzmüş, kendine ayıracak zamana kavuşmuş nisa taifesinde belli aralıklarla depresyona girmeyene adam gözü ile bakmazlar... Olaya seksist yaklaşmış olacağız yine ama depresyonun kredi kartı ekstresi ödeyen erkekler açısından zararı katmerlidir... Zira yukarıda bahsettiğimiz iki uçlu duygulanım bozukluğunun iyi ucu da kötü ucu da hatunları alışveriş yapmaya itebilmektedir...


Dermatoloji
Cilt ve bağlı kısımların hastalıklarını inceleyen bilim dalı. Cildiye.

Dezenfeksiyon
Mikropsuzlatırma işlemi.

Dış gebelik
Sperm ile döllenen yumurtanın yani dölütün yuvalanması gereken rahim içi yerine başka bölgelere yerleşmesi. En fazla görülen tüpler içi yerleşim olmakla birlikte karın zarına yerleşen ve miada kadar gelebilen gebelikler vardır.

Diabet
Şeker hastalığı. Pankreasın yeterli derecede insülin salgılayamamasından ve salgılanan insülinin dokularda etkili olamamasından kaynaklanan kronik, çeşitli organlarda yıkıcı olabilen bir hastalıktır.

Difteri Corynebacterium Diphteriae bakterisinin burun, boğaz yaraları ve lenf dokusunda yerleşmesi ile ortaya çıkan tipik hastalık. Sadece üst solunum yolları ile sınırlı olmayıp toksinin etki ettiği organlarla alakalı değişik belirtiler olabilir. Yaygın aşılama ile ortadan kalkmış hastalıklardandır.

Dil
Eğız boşluğunda yer alan, tatma, yutkunma, ses oluşumu ve hatta mimik oluşumu gibi işlevleri olan çok hareketli kas yapısındaki organ.

Bilindiği üzere bu sözlükteki temel vazifelerimizden birisi de birçok bilimsel gerçeği göz önüne korkmadan koymak... Atalarımız "dilin kemiği yoktur" derken üzülerek söylüyorum hata etmişlerdir.. Dilin kemiği vardır.. Bir adettir... Dil kökündedir.. Bu kemiğin özelliği de vücutta başka hiç bir kemikle eklem yapmayan tek kemik olmasıdır.. O halde söyleyebileceğimiz şey şu olmalıdır.. Dilin kemiği vardır, tektir ve delikanlı bir kemik olduğundan başka kemiklere eyvallahı yoktur..

Dipsomani
Belli aralıklarla aşırı alkol alma ihtiyacı ile kendini gosteren bir bozukluk.

Disk hernisi
Omurlar arasında bulunan ve dış kısmı sert kıkırdak orta kısmı yumuşak bağ dokusundan oluşan disklerin sinir köklerine baskı yapacak şekilde fıtıklaşması. En çok bilinen şekli belde olduğundan buna yaygın olarak bel fıtığı denmektedir.. Bu doğru olmayıp hadisenin olduğu omurları söyleyerek disk hernisi demek en doğrusudur.
Haydi buyrun bir büyük tıbbi ya da gayri tıbbi insan grubunun maişet kapısı olan hastalığa. Beni derinden etkileyen otoyollardaki köprü ve viyadük duvarlarına yazılmış "bel fıtığı için arayın"diyerek verilmiş cep telefonu numaralarıdır. Kaç kişi yoldan sapıp bu telefonun olduğu yere gider, hırlı mıdır hırsız mıdır bilemeden kendini, elini ve belini teslim eder bilinmez... Bilinen bir gerçek vardır ki üzerinde en fazla tedavi uygulanan durumlardan birisi disk hernisidir. En çok duyulanlarından sırasıyla gidelim... Burada yazdıklarımızı yapanlar tamamen kendi yaptıklarından sorumludur onu da bildireyim...
1. "bele alabalık sarmak ve iki gün beklemek" , bunun bel fıtığını yumuşatarak çözdüğüne inanmak. Bu konudaki püf noktası balık kokusundan dolayı çevrenin kişiden kaçması ve bunun sonucu ortaya çıkan depresyondur... ağrı geçer geçmez bilemem...
2. Kıyılmış kuyruk yağı ve patates püresini karıştırıp bele sarmak... ikinci günün sonunda iyi olduğu iddia edilse de faydasını görenler oldukça mahdut sayıda... Ha üreyen bakterileri soruyorsunuz.. Ona da katlanın gülüm.
3. Çeşitli bitkisel yağların karışımı ile bölgenin "işi bilen" birisi tarafından ovulması ve başparmak ile baskı yapılması... Allah koruya..
4. "Kırt ettirdi" tedavileri...Efendiiim öncelikle meşhur bir ademe gidilir.. Bu kişi bir tedavici olup beli ağrıyanların belini, boynu ağrıyanların boynunu kırt ettirip tedavi eder... En çok uygulanan koltukaltlarından geçirilen sağlam bir kemer ya da benzeri bir cisim ile ayakları üzerine ağırlık konan kişinin beden üst yarısının hızla çekilmesidir... Ne kadar kıtırdama sesi duyulursa tedavi ya da felç olma şansı o denli büyüktür... Bir de boyun fıtıklarında çene altından çekme şeklinde yapılanı da vardır ki yaptıranların akıllarına şaşarım...
5. Bilcümle diğer uygulamalar... Aklınıza gelebilen herşeyi buraya sürerek ya da elektronik akupunkturlardan, masaj aletlerine kadar her çareyi deneyerek geçen yıllar... Hüzün yine hüzün...
Disk hernisinin en iyi yanı da tembellik hakkınızın olmasıdır... (espri: wahşi) Bel fıtığım var lafını bir kez çevreye yaydıktan sonra hiç kimse size "tut şunun ucunu taşıyalım abi" demez...


Dismenore
Adet esnasında ağrı duyma. Ağrılı adet görme.
PMS işkencesinin temel dayanaklarından birincisi ve en önemli olanı...
Dispanser Ayaktan takip ve tedavileri yapılabilecek hastaların ücretsiz ya da az bir ücret karşılığı tedavilerinin yapıldığı sağlık kurumu. Ülkemizdeki en önemli örnekleri Verem Savaş ve Sıtma savaş dispanserleridir..

Disparoni
Kadında devamlı ağrılı cinsel birleşme.
Bazı kendini ve anatomiyi bilmezler hemen "nerede öyle erkek" şeklinde mevzuya dahil olacaklardır... Lakin konu öncelikle kadın psikolojisi ile alakalı olup diğer sebepler daha sonra gelir... Kısacası tenasül uzuvlarının cesameti ile ağrılı ilişki arasında münasebet pek yoktur... Varsa da "oha" dır... (espri: wahşi, arif, necmi)

Dişler
Ağızda alt ve üst çene kemikleri üzerinde dizili, kesme, parçalama, öğütme gibi işlevleri olan sert yapılar.

Diyafram
Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran ana solunum kası.

Diyaliz
Böbrek işlevlerinin vücut dışında yarı geçirgen zarlardan kanı geçirme esasına dayanan aletler yardımı ile ya da karın iç zarından faydalanarak yapılması.

Diyet (Bkz.Perhiz)
Bkz. Perhiz.
Aslında diyet lafı daha çok kullanılıyor ama ben inat olsun diyerek bilgiyi oraya yazdım.. Bilginize..

Dizanteri
Kalın barsak tipi ishalin mikroorganizmalar tarafından yapılan şekli.

DNA
Genetik şifrelerin depolandığı molekül.

Doğum
Dişinin gebelik boyunca taşıdığı yavruyu zamanı gelince ekleri ile beraber dış aleme bırakması hadisesi. Ritmik ağrılarla başlayan bu olay plasenta (eş) dışarı atılmasına kadar sürer.
İnsanda doğum olayının en önemli noktası ağrı çekme ve neticesindeki rahatlama halidir... Gebeler genellikle sonundaki mutlu olayın da etkisi ile ağrıya mutedil tepkiler verir... Ancak çekilen ağrı o denli tarifi zor bir ağrıdır ki bazılarının kocalarına ve doğacak çocuklarına sövdükleri de vakidir... Ayrıca 4 ve daha yukarı sayıdaki gebeliğinin miadındakilerde ise çekilen ağrı fazla olmayıp fazla olsa da tanıdık bir durumdur... Bu gebelerin doğum öncesi bağırıp çağırmalarını "bir gün yüzü görmedim, ne heriften yüzüm güldü ne de karnım sıpasız kaldı" mealinde anlamak mümkündür...(hocam seksist falan ama iyi yorum yaptım ya)

Doku
Aynı vazifeyi gören ve bu sebeple birarada bulunan hücreler topluluğu.

Dolama
Parmakuçlarında, genellikle de tırnakla temas eden alanda olan şiş ve ağrılı irinli enfeksiyon.
Çocuklukta hijyen şartlarımız mı kötüydü yoksa sokaktan içeri gelme huyumuz mu yoktu bilemiyorum.. Ama bildiğim birşey var ki çok sık dolama olurduk. Nasıl da sızlar ve zonklardı... Hemen her ailede bulunan çok bilen kişiye gösterildiğinde bunun iyileşme yollarını bir güzel tarif ederdi... En çok uygulanan tedavi şekli közlenerek yumuşatılmış kuru soğanın cücüğü çıkartılarak sıcak sıcak parmağın içine sokulmasıydı...Herhalde deriyi inceltiyor ve biraz da ısı etkisi ile dolamanın akarak iyileşmesini sağlıyordu... İkinci yöntem az çiğnenmiş lokumun o bölgeye sarılması idi... Bir diğer yöntem oraya eritilmiş zift akıtılarak yapılan müdahaleydi...Ve en bilimsel yöntem de kara merhem ya da diğer adıyla "pommade ichtiyoleé" nin sarılarak sabaha irinin akmasının sağlanmasıydı...


Dolaşım sistemi
Vücudun dışarıdan aldığı maddeleri ve oksijeni ayrıca çeşitli dokularda yapılan hormonları gövdenin çeşitli yerlerine dağıtma, metabolik işlemler sonucunda oluşan zararlı maddeleri temizleme ya da boşaltım organlarına getirmeye yarayan kapalı sistem. Sistemin motoru yani pompa işlevini gören kısmı kalp, kanın oksijenlenmesi işini yapan kısmı da akciğerlerdir. Bu sistemde üç tür damar vardır: 1. Atardamarlar: Kalpten kanın vücuda yayılmasını sağlayan damarlar. 2. Toplardamarlar: Vücuttaki organ ve dokulardan kalbe kanı geri getiren damarlar. 3. Kılcal damarlar ve lenf (akkan)sistemi: Dokularda oksijenlenme ve madde alışverişini sağlayan ve doku aralıklarındaki sıvıların dolaşıma kazanılmasını sağlayan sistem. Temiz kanın kalbin sol karıncığından çıkarak dokulara ulaştırılması ve dokulardan kirli kanın kalbin sağ karıncığına ulaştırılması işine BÜYÜK DOLAŞIM ve kirli kanın sağ karıncıktan akciğerlere giderek oksijenlenip kalbin sol karıncığına ulaşması işine de KÜÇÜK DOLAŞIM adı verilir.

Damarların isimlendirilmesiyle ilgili ciddi sıkıntılarım var. Toplardamarları anlıyorum. Ama atardamar ne demek? Niye atıyor? Basardamar, pompalardamar da denilebilirdi... (Selami Atmaca)

Dren
Cerrahi müdahaleler sonrasında yahut vücuttaki bir bölümdeki basıncı azaltma maksadıyla işlem yerine konan ve bir müddet bırakılan boru ya da borucuklar.

Bazı cerrahi girişimlerde hasta taburcu edilirken dren geçici bir süre için yerinde bırakılır ve evde nasıl takip edileceği öğretilir... Bu tip dreni ile eve yollanan hastaların en komikleri meme estetigi yaptırmış olanlarıdır... Geleceğe yönelik güzellik beklentileri olsa da memenin o drenli halini de görmüş olan evin erkek kişisi muhtemelen geçici bir cinsel istek kaybına uğrayacaktır..

Dudak
Ağız boşluğunun dışa açılan deliğini sınırlayan etli kısımlardan her biri.

Tarih boyunca insanlarin dişi cinsinin en fazla önem verdiği vücut parçalarından birisi olagelmiştir... Bunun sebebi de birbirine değen dudakların çocuk yapma işinin temelini atmaları olsa gerektir... Burada bahsedilen öpüşme hadisesidir ve kalbi kötü olanların aklına gelen şeyden dolayı da kendilerini kınıyorum (espri: wahşi)
Alemin ileri gelenleri dudakları ile öyle oynamış ve oynatmışlardır ki çoğu insan boylesi uğraşılarak meydana getirilmiş dudak abidelerine degil dudağını değdirmek dokunmak bile istemez... Bu da meydandaki insanlarin neden az cocuk sahibi olduklarının bir nevi isbatıdır... Yine bazı dudaklarıyla oynamayı sevenler hadiseyi öyle abartmaktadırlar ki karşı karşıya gelindiğinde "ben buralardan sıvışayım, öpülürüm falan neme lazım" hisleri oluşmaktadır...

Düşük
Rahim içindeki ceninin yaşama kabiliyeti kazanamadan dışarı çıkarak gebeliğin sonlanması hali.

EEG
Beynin elektriksel potansiyellerinin kaydına dayanan ve bu şekilde özellikle epilepsi tanısında kullanılan tetkik metodu.
Hastalar arasında kullanılan çeşitli terimler vardır ki bunların bazısı cidden komiktir... EEG isimlendirmeleri ve tarifleri de bu sınıfa girer.. Bazıları "beyin elektrosu", kimileri "beyin şeridi" çektirdim derken bir kısım insan da "beynimi elektroniğe bağladılar" gibi çok veciz ifadeler kullanmaktadır...

EKG
Kalp adelesi ve iletim sisteminin çalışmasını oluşan elektriksel potansiyeller ile incelemeye yarayan tanı yöntemi.
Eklampsi Gebeliğin son haftalarında ya da doğumdan hemen sonra ortaya çıkan hipertansiyon, idrarda protein kaybı, vücutta sıvı toplanması ve nöbet geçirme ile kendini belli eden ciddi rahatsızlık hali.
Ekokardiyografi Ultrasonik dalgalarla kalp boşlukları ve kapakları ile fonksiyonek durumu hakkında bilgi edinme metodu.

Eksitus
Ölüm. Genellikle eks olmak şeklinde kullanılan kelimenin manası "çıkış" olmakla beraber tıpta meşhur kullanımı "ölerek çıkmak" şeklindedir. Doğru olanı "exitus lethalis" şeklindedir.

Çok yapılmış espri ya da çok konuşulmuş anektod "hastanız eks oldu" denilenlerin bir kez daha arayıp "biz demin eks olan hastanın yakınlarıyız, şimdi durumu nasıl?" şeklinde sormalarıdır... Neyse ki son zamanlarda sevgilisinden ayrılanlar "eks sevgilim" şeklinde konuşuyorlar da yanlış da olsa kelimeye bir aşinalık oldu ahalide...

EKT
Şakaklara dayanan elektrodlar vasıtası ile beyne yüksek voltaj ve düşük güçte akım vererek yapılan psikiyatrik tedavi. Burada temel amaç kişide konvulsiyon yani yapay epilepsi nöbeti oluşturmaktır.
Ekzama Derinin kabartılı, pullanmalı, kaşıntılı ve kızartılı hastalığı. Müzmin ya da akut gelişebilir. Sebebi anlaşılamayanlarda stress suçlanmıştır. Temas ekzamaları ve mesleki ekzamalar da önemlidir.

ELISA
Kanda belirli bir antikoru saptamak ya da düzeyini belirlemek için kullanılan test yöntemi. Enzyme Linked Immun Sorbent Assay in kısaltması. Meşhur olması AIDS iledir.
Burada anlatacağım elemanlar gece nöbetlerinin ya da acil servislerin davetsiz misafirleri telaşlı genç beylerdir... Gecenin bir vaktinde gelirler ve doktorla başbaşa görüşme isteklerini ifade ederler... Sonra da seslerini iyice alçaltarak "hocam bir halt yedim ELISA baktırmak istiyorum" şeklinde konuşurlar... Birçok hekimin o anda gergin bir hale girmesine karşın bendeniz gayet sakin "rus mu rumen mi, ve ne zaman" şeklinde soruyu yapıştırırım.. Bir kısmı o akşamdan bahsetmektedir, bazıları aradan vakit geçmesine rağmen uykuları kaçtığından kalkıp gelmişlerdir... Eh işimiz ne; anlatırız testin ne zaman pozitifleşeceğini ne vakit yeniden uğramaları gerektiğini...

Emboli
Damarın kanın bildik yapısından farklı bir madde ya da pıhtı ile tıkanması. Katı, sıvı ve gaz maddeler ile olabilir.. Özellikle yağ ve kan pıhtısı ile olan emboliler çok görülenleridir.

Empati
Karşısındakinin hislerini iyi anlayabilmek adına kendini onun yerine koyarak düşünme metodu.
Bazı kelimler vardır ki aşırı sevgiye mazhar olup "yıllardır neredeydin" muamelesi görürler... Konsept gibi format gibi empati de bu çok sevilen ve her derde deva kelimeler kulübünün üyesidir... Medyatik ve cok bilen elemanlarımızın ağzından düşmez, gece gündüz empati yapıp dururlar...

Endokrinoloji
İç salgı bezlerinin fonksiyonlarını, bozukluklarını ve tedavisini inceleyen bilim dalı.

Endorfin
Beyin dokularında bulunan ve morfin kadar güçlü ağrı kesici özelliğe sahip bir dizi proteinin ortak ismi.

Endoskopi
Bazı organlar ve vücut boşluklarının içerilerine girecek şekilde yapılmış ışık ve mercek sistemli özel aletlerle incelenmesi yöntemi. İçine girilen organın adı temel alınarak isimlendirilir. Mide incelemesine gastroskopi, mesane incelemesine sistoskopi, bronşlara bakılmasına da bronkoskopi adi verilir.

Enfarktüs
Bir bölgenin kan akışının çok azalması ya da sağlanamaması ile ortaya çıkan doku hasarı. En çok görülen ve bilinenleri kalp kası ve beyinde olanlarıdır.

Ensest
Yasal ya da geleneksel engeller sebebiyle iliski kuramayan kisiler arasindaki cinsel iliski.Aile ici cinsellik.
Bazı kendini bilmezler (tabii ağızları torba değil ki büzesin) ülkemin ekonomik sistemini enseste benzetip, baba devlet ile evlat vatandaşın yatak birlikteliğinden bahsederler... Üzerinde kafa yormama rağmen çözemediğim bir mevzudur... (espri: wahşi)

Enürezis
Uyanık iken ya da uykuda idrar kaçırma. Gece alt ıslatma "enürezis noktürna" adını alır.

Enzim
Canlı organizma metabolizmasindaki biokimyasal reaksiyonlara artırma ya da azaltma şeklinde etki eden protein yapısındaki katalizör maddeler.

Epilasyon
İstenmeyen tüylerden kurtulmak için yapılan müdahale.
Anneniz ya da biraz daha gerilere gidelim anneanneniz istenmeyen tüyleri ne yapıyordu? Ne yapacak gülüm ağda yapıyordu, iple kopartıyordu, cımbızla alıyordu, kulak önlerindekilerle kollarındakileri de oksijenli su ile sarartıyordu... Böylece hem eli boş kalmıyordu, yapacak işi oluyordu hem de parası cebine kalıyordu... Epilasyon ve benzeri işlemler, laser, kızılötesi gibi müdahaleler çıktı çıkalı başta nisa taifesi olmak üzere kıldan muzdarip elemanlar para saçmaya başladılar... Bunun neticesinde de her sokakta bir güzellik merkezi her ailede bir epilatör (oha! abarttım tamam, her sülalede) oldu... Herkesin epilasyon yapabileceği kanaatine eklenen her yapacak işi az, parası fazlaca bayanın güzellik merkezi sahibi olabileceği fikri bu enflasyonun sebeplerinden birisidir... Son zamanlarda kullana kullana bıkmadığımız metroseksüel kavramı da epilasyoncular açısından hayat kurtarıcı oldu... Metroseksüel erkeğin yapacağı işler listesinde kulak kıllarının ve elmacık kemikleri üzerindeki istenmeyen tüylerin yokedilmesi de var ki bu coğrafyadan birkaç bin metroseksüel çıkması halinde epilasyon merkezleri abad olacaktır..

Epilepsi
Beyinde normal dışı elektriksel aktivite sonucu ortaya çıkan, anlık kasılmalardan, bilinçdışı hareketlere ve çırpınmalı büyük nöbete kadar gidebilen bir grup rahatsızlık.

Epitel
Organ ve vücut yüzeyini örten hücre tabakası.

Ereksiyon
Dikilme, ayağa kalkma.Yaygın kullanımda penisin sertleşip cinsel ilişkiye hazır hale gelmesi.

Ergenlik
Çocukluktan yetişkinliğe geçişte bedensel ve ruhsal değişikliklerin olduğu, bireyin ne çocuk ne de erişkin sayılmadığı ara dönem.
Üzerinde çeşitli yorumlar yapılsa da bebelerin kendini adam ya da kadın zannetmeye başlayıp sağa sola saldırmaları ve çete psikolojisine geçmeleri esastır... Erkek ergeni en iyi tanımlayan da "kamışa su yürümesi" sözü dür ki artık akıllı uslu sübyanın hormonları etkisinde ateş parçası haline geleceğini anlatır (espri: wahşi)

Eroin
Narkotik analjeziklerden, morfinden asetik anhidrit ile muamele sonucu elde edilen çok güçlü bağımlılık yapıcı etkisi olan madde. Diasetil morfin.
Argodaki adını unutmuşsunuz. Sokak dilinde beyaz isminden daha fazla "peynir" kullanılır.(gönderen: Derya)

Esrar
Dişi hint keneviri yapraklarından elde edilen yaygın kullanımlı bir halusinojen madde.
Memleketlere göre çok çeşitli isimler almakla beraber en fazla kullanılan ortak isim "ot" tur... kendi halinde bir süs bitkisi olarak ele alınabileceği gibi başka uyuşturucuların ilk basamağı olabileceği de ifade edilmektedir... Memleketimizde en yaygın isimlendirmeler üflenti , cift kagitli ve cigaralık şeklindedir... Yıllarca düzenli ot kullanmış olanlar, iyi malı kötü malı, ciddi ya da hergele satıcıyı anında teşhis edebilirler.. Böyle ademlere "üflentici baba" ismi verilir.. Bu alemde sözleri geçer, bir mala karşıdan baktıklarında has afgan malı mı karışık mı anlarlar... Genellikle başka maddelere takılmayı özellikle de hap tabir edilen materyaller ile ilgilenmeyi zül addederler... Üflentici ahalisinin en önemli özelligi "takılma" dır... Kahkaha atarken takılan ve dakikalarca gülenler olduğu gibi sabit bir noktaya gözleri dikip yaşamın gizini çözecek edasıyla saatlerce bakanlar da vardır... Ülkemizde arka balkon saksı çiçekçiliği şeklinde yeşili sev doğayı koru eylemlerinde kullanılması çok sıktır...

harikasın abi ya takılı kaldım yazına 4 kere okudum için içenin halini bilir sende üflentisin he helal (mert).
Yazarin cevabı: hemen gelgele gelmeyiniz. Yanıldınız.

Farmakoloji
İlaçları ve uygulamalarını inceleyen bilim dalı.
FAYDASI TARTIŞILIR DEĞİŞİK TEDAVİLER
Gündelik pratikte ya da acil polikliniklerde halen yapılagelen birçok ilginç ve faydası kendinden menkul tedavi vardır. Bunlar hekimin hastayı kısa sürede rahatlatıp başından atmasına yaradıklarından halen inatla uygulanırlar.

İlk aklıma gelen 1960 li senelerin Kemicetine-Novalgin kombinasyonu iğneleridir. Bu tarihlerde hekimler "ızdırabı ve iltihabı izale için" kemik iliği için zehirli olabilecek bir antibiyotikle ağrı kesiciyi karıştırıp enjekte ederlermiş... Efendim bu Kemicetine ve Novalgin birlikte verdiğinizde hasta hayatında tadabileceği en ciddi ağrılardan birini hissedeceği için mevcut durumunu unutacaktır.. Eh başarılı hekim de saniyesinde hastasına hastalığını unutturan hekim değil midir? Günümüzde halen uygulayan var mı bilmiyorum...
Günümüzde de antibiyotik ağrı kesici kombinasyonları çokça kullanılır ve ulkemizin en meshur grip ilacı da buradan türemiş olan Novalgin-Lincocin karıştırılıp vurulmasıyla uygulanandır... Faydası tartışılır, kullanımı kolay, eczacı kalfalarını hekim mertebesine yükseltmesi çokçadır...

Kokteyl mevzusu: Bu da ayri bir alamettir... Hastaları bırakın sağlık personelinin birçoğu kokteyl ile ayağa kalktıklarını ifade ederler ki öze değil belirtilere yönelik tedavinin doruk noktasıdır... Burada amaç birkaç ilacı serum içerisinde hastaya verip kısa sürede belirtileri silip "ne kıral doktorum var turp gibi oldum iki saatte" dedirtmektir...Aşağıda çok kullanılan kokteylleri verecem ama bunu tıp adına değil mizah adına yapıyorum.. Uygulayıp da sağlığı tehlikeye düşen olursa sorumluluk almam...
Novalgin, Bemiks, C-vit kokteyli: Özellikle ateşli hastalıkların ilk günlerinde hastanın ateşini düşürüp kendine gelmesini sağladığı iddia edilir...Hastalar "kokteyli yedim kendime geldim" derken bunu seven hekimlerin "hele bir kokteyl ye aklın başına gelsin" şeklinde cümleleri beni hep güldürmüştür. bu üç ilaç serum içerisinde verilir...
Modifiye güçlendirilmiş Novalgin,Bemiks, C-vit kokteyli: Yukarıdaki karışımı serumla verirken bir yandan damardan direkt olarak Kortizon (tercihan Prednol) ve yüksek doz antibiyotik verilmesi... Şifa garantilidir...
Dormicum, Dolantin, Diazem kokteyli: yapanların eline sağlık özellikle operasyon sonrası ajitasyon gösteren hastaları sakinleştirip sarhoş etmede kullanılır... Bu üç maddeyi birarada alan hasta bu dönemde yaşadığı mutluluğu ömrü boyunca devamlı arayacak ve bir daha ameliyat olsam yine o güzel serumdan verirler mi acaba diyerek kendisine ameliyat bahaneleri bulmaya çalışacaktır...
Kokteyl mevzusu derindir ve bunu okuyanların katkılarıyla daha da renkli hale gelecektir...

Felç
Hareket ya da duyuların kaybı. Sinirler, omurilik ya da beyindeki ilgili bölgelerin tahribi ile ortaya çıkan his ya da motor kayıp.
Fetus Cenin. Üçüncü gebelik ayı başından itibaren doğuma kadar olan sürede anne karnındaki canlıya verilen isim.

Fıtık
Karın içi organları, omurlar arası diskler ve bazı yumuşak dokuların içinde bulundukları boşluğa komşu kısma doğru fırlaklaşması. Karın içi organların dış ortama doğru yahut göğüs kafesine doğru fıtıklaşması en çok görülen haldir.
Canı sıkılan, üzülen ya da bir işi başaramayan ademin kendi durumunu ifade için kullandığı genellikle üç ya da dört aşamalı sıhhi bildirimden birisi... Bu bildirimlerden hafif şiddette olan "hasta oldum" şeklinde olup durumun vahametine göre "uyuz oldum", "kabız oldum", "fıtık oldum" şeklinde devam eder ve en ciddi hal "ülser oldum" şeklinde beyan edilir...


Filebit
Toplardamar duvarı iltihabı.

Fizik tedavi
Hastalıkların sağaltımında ısı, hareket, ultrasonik dalgalar, elektrik akımı gibi fizik ajanların kullanıldığı tıp dalı.

Flatus
Makat yolu ile gaz çıkarma. Yellenme
Muhabbeti bol, iğrençleşmek isteyenlere sınırsız kaynak olan bir mevzu...Aşağıdaki şiir ile yetineceğim...Sahibi bilinmeyen, internet ahalisinin elden ele gezdirdiği birkaç dize.. (gönderen: wahşi)
Bazen ağladığınızda
kimse göz yaşlarınızı görmez.
Bazen içiniz yandiğinda,
kimse acınızı görmez.
Bazen endişelendiğinizde,
kimse derdinizi görmez.
Bazen mutlu olduğunuzda,
kimse güldüğünüzü gormez.
Ama bi yellenseniz...


Fobi
Belli durumlarda ortaya çıkan, anlamlı olmayan aşırı korku ya da panik hali. Kapalı yer, açık alan, yükseklik, bazı hayvanlar fobi sebebi olabildiği gibi sosyal fobiler de en fazla görülen hallerdendir.

Frengi
Sifiliz. Cinsel ilişki ile geçen hastalıkların en bilineni. Treponema Pallidum adlı bir cins bakteri tarafından yapılan, çoklu organ hasarına sebep olabilen, doğumsal ya da edinsel bir hastalık.

Frijitlik
Cinsel soğukluk olarak da bilinen kadın cinsel işlev bozukluğu..
Cinsel işlev bozukluklarından en fazla tartışma ,,,,,,,,,,,,ürecek olanıdır... Gerçek frijitlik nedir nerede başlar nerede biter kimse doğru dürüst bilmez, biliyorum diyenler de az bilirler... Efendim durum üzerinde doğal yorumlar yapanlar, güzel söz ve hediyelerin frijitliği giderdiği iddiasındadı

Galenik Galen (yunanlı hekim ve öğretmen) zamanından kalan yöntemlerle elde edilen ilaçlar.
Gangren Dokuların kan dolaşımının ileri derecede bozulması sebebiyle hayatiyetini kaybetmesi hali. Oksijensiz ortamda yaşayabilen ve doku hasarı ile beraber gaz cıkışına sebep olan bakterilerin yaptığı şekline de gazlı gangren denir.

Gargara
Tedavi, hijyen ya da mekanik amaçlı olarak bir sıvıyı geniz ve yutak bölgesine doğru sevkedecek ve burada hareket ettirecek şekilde yapılan uygulama.

Gastrit
Akut ya da müzmin olabilen mide yangılarının genel ismi.

Hekimler için cankurtaran teşhislerden birisidir.. Uçana, kaçana ya da kapının önünden geçene gastrit tanısı koysanız boşa gitmez... hatta uyarına gelirse başka sebeplerle hekime gelmiş hastayı senin "ekşimen, yanman, geğirmen yok mu kardeşim? hah işte bal gibi gastrit olmuşsun" deyip salevatlamak dahi mümkündür... Başka bir ilginç durum eski doktorların buna mide nezlesi demesidir.. Bununla da pek alakası olduğu söylenemez...
Yine gastrit ya da bahsi ileride geçecek olan ülser halk arasında tedavi çeşitliliği açısından basur ve bel fıtığı ile yarışır... Ballı ısırgan tohumundan kantaron otuna, kudret narı ile zeytinyağından polene kadar birçok şifalı yöntem denenmektedir. Vakıa dürüst olalım doktora gitmek ile bunları uygulamak arasında iyileşme açısından ciddi fark var mıdır o da belli değildir...
Arifim gastritin bir diğer faydası da hekimlere rapor düzenlemede yaptığı yardımdır... Akut gastrit deyip bir gün ile yirmi gun arasi rapor dayarsin kimsenin gıkı çıkmaz...
Gastroenterit Öncelikle ishalle kendini gösteren, kusmanın da eşlik edebildiği mide barsak yangısı.
Gastroenteroloji Mide barsak sistemi ve bu sistemle bağlantılı olan karaciğer, safra kesesi, pankreas ve safra yollarının hastalıkları ile alakalı iç hastalıkları alt dalı.

Gastroskopi
Bükülebilir fiberoptik sistemler vasıtasıyla midenin incelenmesi işlemi. Yemek borusu, mide ve oniki parmak barsağı aynı anda incelenir ancak isimlendirmede gastroskopi kullanılır.
Hekime faydası, erken teşhisteki yardımı tartışılmaz olan bu yöntemi vatandaşın adlandırma şekilleri ilginçtir... En çok kullanılan "mideme hortum saldılar" lafıdır... Bir diğeri "boruyla mideme baktılar" şeklinde anlatılanıdır... "Hortuma girdim", "mideme ışık sarkıttılar" (ki bu doğrudur ) da diğer ifade şekilleridir..
Gavaj
mide ya da barsağa konan tüb vasıtası ile zorlu besleme.
Gebelik Ceninin dış çevreye uyum sağlayacak büyüklüğe kadar ana rahminde taşınması. Eşey hücrelerinin tüpler içinde birşelmesi yani döllenme ile başlar, dölütün rahim iç yüzüne yuvalanması ile devam eder ve miada ulaştığında doğum olayı ile sonlanır.
Gebelik testleri
Gebelikte kanda ve idrarda bulunan "Human Chorionic Gonadotropin" (HCG) hormonunun tesbiti esasina dayanan testlerdir. Kişilerin kendi başlarına uygulayabildikleri idrar testleri çok yaygın kullanılmakla beraber kanda HCG düzeyine bakılarak karar verilmesi günümüzde en yaygın ve güvenilir metoddur.
Fare, kurbağa ve tavşanlar üzerinden yapılan gebelik testleri inatla tıp fakültesi öğrencisi insan yavrularına öğretilmektedir.. Tarihi önemleri olmasına bir sözümüz yok ama nedense her lüzumsuz bilgiyi soğurup lüzumlu olanı unutmakta usta olan tıbbiye öğrencisi bu evlatlar hayatları boyunca kullanmayacakları gebelik testlerini öğreniverirler...Bunlardan ilk öğrendiğim Galli-Mannini testi olup erkek kurbağanın sırtındaki lenf gangliyonlarına gebe olduğu düşünülenin idrarının zerkedilmesi esasına dayanır... İdrar zerkinden 30 dakika, 2, 6 ve 12 saat sonra kurbağada sperm yapımının uyarılıp uyarılmadığına bakılır... Bu yine kolay yöntem bir de yine asla unutmayacağımız Ascheim-Zondek testini dinleyin.. Burada dişi farenin karın boşluğuna gebe idrarı verilir ve 100 saat sonra yumurtalıklarında corpus luteum denilen cisimcik görülürse kadın hamiledir... Geri dönüp bakınca fareye yazık olması ayrı konu hem doktora hem de 100 saat bekleyen çifte de yazık.. Haydi seri halde fare testi yaptırıldığını düşünelim yani testi yapanın kafayı sıyırması işten değil... Bir de idrar zerkedilen farenin 90. saatte başka sebeple öldüğünü hayal edin şimdi , bekleyen çifte "valla sizin fare öldü, bir kez daha idrar verip 100 saat daha bekleyeceksiniz" demenin gerginliği intihara sürükler...

Geğirme
mide barsak sisteminde özellikle de midede toplanan gazın ağızdan gürültülü bir şekilde çıkartılması.
Toplum içinde bunu yapanlara samimi iseniz "oha" ya da "Çüş" denir... Samimi değilseniz "ben sana ayar oldum" şeklinde pis pis bakılır... Yaşınız ileri ve geğiren de daha genç ise "cik cik cik" şeklinde ses çıkartılır... Bunları geçelim de birisi aksırdığında yüzünüze tükürük tanecikleri gelir siz yine de mutlu memnun "çok yaşa/sen de gör" muhabbeti yaparsınız... bulaşmayan etmeyen geğirtiye bu hıncınız nedir?

Geniz eti Boğazdaki lenf halkasında yer alan ve geniz kısmında büyümesi ile soluk almayı engelleyebilen yumuşak doku.
Geriatri
Yaşlılık devresi ve bu dönemde vücutta meydana gelen değişikliklerin ve hastalıkların tedavisi ile alakalı tıp dalı.
Az bilinen ya da kamudan gizlenen bir gerçek geriatri servislerinde yatan kadın sayısının azlığıdır... Şuuru yerinde olan bir kadın yaşı ne olursa olsun zor kullanılmaksızın bu servislere yatırılamaz...
Gırtlak Üst solunum yollarında temel işlevi ses çıkartmak olan organ.
Gilbert hastalığı Hayatı tehdit etmeyen, karaciğerdeki bir enzim yetersizliğine bağlı hafif bir sarılık türü..
Glokom Göz içi basıncının artması ile kendini gösteren ve neticede görme kaybına sebep olan bir grup hastalık.
Glukoz Kanda bulunan ve

çeşitli düzenleme mekanizmalarıyla belli seviyede tutulan altı karbonlu bir şeker.
Göbek
Rahim içi hayatta anne-cenin ilişkisini sağlayan göbek kordonunun giriş noktası olan ve doğum sonrası fonksiyon görmeyen genellikle çukur olarak beliren kısım. Karın duvarının en zayıf noktalarından olması göbek fıtıklarının oluşum mekanizmasında önemlidir.

Eh göbek fıtığı deyince de cerrahlar tarafından gelir kaynağı olarak göbeğin önemi ortaya çıkar... Hele de nüks fıtık dediğimiz tekrarlayan fıtıklar cerrah ahalisini pek sevindirir..
Milletimiz de göbek ile alakalı deyimleri pek sever... En başta göbeği düşmek, göbeğinden bağlı olmak ve göbeği çatlamak deyimleri sayılabilir... (teşekkurler Vahşi)
Karnın belli bölgesinde ağrı olanlara senin göbeğin düşmüş deyip başparmakla faydası kendinden menkul bazı bastırma hareketleri yapılması da adet olmuştur.. Yandığım nokta doktorunun adını ve adresini bilmeyen bir çok vatandaşım karşı mahallenin göbek kaldıran mahir ablasını ezbere bilip her karnı ağrıyanı ona ,,,,,,,,,,,,ürmesidir... Malumunuz karın ağrılarının apandisit, barsak tıkanması, ülser, safra kesesi iltihabı ve başka birçok sebebi olabildiğinden birçok hasta göbek nahiyesine sertçe bastırılan bir başparmaktan faide görmemektedir...(ya Arifim pek mi Osmanlıca kullandık?)

Göğüs
Karın ile boyun arasında kalan, içinde akciğerler, kalp, soluk ve yemek boruları gibi organları barındıran gövdenin üst bölümü.
Tabii böyle bir tıbbi tanım göğüs deyince zıplayan ülkem erkeğini mutlu etmekten çok uzak.. Bunu biliyorum ama heyhat ansiklopediler böyle yazıyor.
Göz
Bkz. Beş duyu.
Görme organı.
Grip
Zaman zaman salgınlar yapabilen ateşli virütik bir hastalık.
Burada hatırladığım 1992 senesindeki grip salgını.. Gece nöbeti tuttuğum zamanlar.. Her nöbette sabahlara kadar hasta bakıyorum..Ertesi gün ayakta uyuyarak bir o kadar daha hasta bakmaktayım... Kime ne reçete yazdım ne söyledim hepsi hafızamdan silinip gitmiş.. Ama hatırladığım birşey o senenin ocak-şubat aylarında kazandığım para ile kendime bir araba aldığım... Yani grip salgınları ille de kötü değildir... Öldürücü olmadıktan sonra çalışanlara işlerine 4-5 gün ara verme, doktorlara da beklemedikleri paralar kazanma fırsatını verdiklerinde iyi bile sayılabilirler.

Guatr
Boyun ön yüzünde gırtlak ile arka yüzü komşu olan ve vücudun metabolik dengesinde önemli rol oynayan tiroid bezinin her türlü büyümesi.
Teşhisi ve tedavisinde akraba ve komşuların da ciddi müdahalelerde bulunduğu bir hastalıktır... Öncelikle ülkemizde sık görülür ve hanımlar arasında yaygındır... Böyle olması da üzerinde konuşulacak bir mevzu olmasının garantisidir... İsimlendirmede aksanlar rol oynar ve guatr diyebilen nadir olup govatura, govatra, kuatra, kuvatur gibi isimlendirilmesi sıktır.. Boyun ön yüzünde hafif bir şişlik, hafif bir el titremesi, az bir gerginlik hali çevredekiler tarfından " aman gülüm sende guatara olmasın" denilerek kişinin doktora yollanmasına sebep olur ki biz hekimler için bulunmaz nimettir..
Gut
Ürik asit metabolizmasının bozulması ile bu maddenin kanda yükselmesi neticesinde ortaya çıkan ve başta eklemler ve böbreği etkileyen sistemik bir hastalık. Ayak başparmağını tutması tipik olup antiromatizmal ilaçların kullanılması ve kandaki urik asit seviyesini düşürücü tedbirler genellikle işe yarar.
Kandaki ürik asit seviyesini yükseltenler başta et ve kırmızı şarap olduğundan bu hastalık yüzyıllarca zengin hastalığı, ya da ileri gidelim tüccar hastalığı olarak bilinmiş... Eh insan cinsinin erkek kısmı da etsever olduğundan erkek hastalığı olarak kabul edilmiş... Tarihi romanlarda göbekli, yanaklarından kan damlayan ve az topallayarak yürüyen bir tüccar tarifi görürseniz bilin ki gut hastasıdır.. (fikir: wahşi)

Hafıza
Geçmişteki bir duyum ya da fikrin saklanması.
Burada sözümüz yine cinsi latife olacak ama, anlayamadığım nokta olumsuz şeylerin hatırlanmasının ne kadar kolay olduğudur...Kadın hafızalarında öyle ilginç bir nokta vardır ki rutine binen güzellikler asla hatırlanmaz da rutin dışı bir negatiflik asla unutulmaz... Erkek hafızası ise fazlaca ayırım yapmadan herşeyi silmek eğiliminde olduğundan üzerinde konuşulacak pek bir şey yoktur... (espri: wahşi)
Bir de aklıma geliveren Türk sinemasının birkaç on sene boyunca birçok dramda ani hafıza kayıplarını ve kafa travmalarıyla hafızanın yerine gelmesini kullanmasıdır...
Halkımın Teşhisleri
Bunu aklıma getiren hesapçı ya çok çok teşekkürler... Tabii ya bir de vatandaşın koyduğu teşhisler var... Çok da eğlenceli... Haydi Başlayalım..
Mayasıl: Mantar ve kaşıntıların, ilaveten pişiklerin ortak ismi... Boyundan aşağı her hangi bir yerinizde kaşıntı olduğunda mahallenizin teyzelerinin ilk söyleyeceği şey.. Ve tabii yurdumun birçok yerinde basur niyetine mayasır dendiğini de araya sıkıştıralım... (hesapçı)
Damar damar üstüne binmesi: Bu teşhis de önce hekimler tarafından vatandaşa söylenmiş, burkulma, kas spazmı ya da gerilmeyi ifade etmekte kullanılmıştır.. Sonraki yıllarda teşhis kontrolden çıkmış herkes birbirine sende damar damar üstüne binmiş muhabbeti yapmıştır...
Göbek düşmesi: Abi daha ne diyim.. Böyle de birşey var ve parmakla ovulunca yerine geliyor...
Halüsinasyon (Sanrı) Duyu organlarından herhangi birisini uyaran bir nesne yahut uyarıcı olmaksızın alınan hissin varlığına samimi olarak inanma hali. Beş duyunun herhangi biriyle ilgili olabilseler de en fazla görsel ve işitsel sanrılara rastlanır. Akıl hastalıkları seyrinde ve madde kullanımında görülmesi mutaddır.
Havale
Ani başlayan, birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar süresi değişebilen şuur kaybı, soluk almada zorluk, kasılma ve çırpınmalarla seyreden nöbet. Konvulsiyon.
Havale dendiğinde ilk akla gelen çocukluk çağı ateşli hastalıklarında görülen ve febril konvulsiyon adı verilen nöbetler akla gelir...Benim saflığım böyle ağır hastalıklarda yardım kuruluşlarının hasta çocuğun ailesine para gönderdiğini, bunun için havale geldi dendiğini zannetmemdir... Bu inancımda annemin havale geçiren komşu çocuklarından bahsettiğinde "verme yarabbi" seklinde dua etmesi de rol oynar... Ben bu şekilde dua etmeyi de "aman çocuğum ağır hasta olmasın da gelecek para eksik olsun" şeklinde yorumlardım... Çocukluk işte...


Hazım Bkz. Sindirim.

Hekim
İnsanların sağlığını koruyacak ya da hastalıklarını tedavi edecek çalışmaları sanat edinen kişi. Tabip.
Hani doktor denmesine bir lafım yok ama doğru olan doktoranın bir akademik kariyer olduğudur... Tıp doktoru demek bir nebze doğru olabilir...
Tarih şarlatanlarla hekimlerin bitmeyen mücadelesine sahne olmuş ve olmaktadır... Günümüzde dikkat edilmesi gereken önemli bir konu Tıbbiye diplomalı şarlatan sayısının fazlalığıdır... Bilinmesi gereken şudur: şarlatanlar her zaman için hekimlerden daha fazla hasta tedavi ederler veya daha az iddialı bir tabirle daha fazla hastayı memnun ederler.. Kullandıkları yöntemleri irdelememek kaydı ile bu pek de fena birşey olmayabilir...Güzel ülkem insanının şarlatana rağbetini gördükçe, gazetelerin sıhhi sayfalarında yüzlerinde plastik gülüşleri ile gözlerimize bakan sahtekarlara rastladıkça "beter olun" hissi ile dolup kenara çekilmek göze kötü gözükmemektedir...

Helikobakter Pilori (helicobacter pylori)
Helicobacter pylori midenin yüzeysek sümüksü tabakası ile mide epiteli arasına yerleşerek yaşamını sürdüren kıvrık veya spiral şekilli bir bakteridir. Duedonal ülserlerin % 90'ı, mide ülserlerinin % 80'ninden sorumludur.
Bir çok bilmiş hasta problemi de helikobakter üzerinedir...İyi anlatılmayan ya da abartılan konu insanımızın çok ilgisini çekmiş ve bilcümle ahali HP peşine düşmüştür... Birçoğu da midesinde helikopter çıktığını ifade ile doktora gelmektedirler.Tabii ki konuyu önemli gelir kaynaklarımızdan olduğu için küçük görecek değiliz... Lakin eşe dosta midenizde helikopter çıktı diye fazla üzülmeyin dediğimiz de bir gerçektir..

Hemanjiyom Kan damarlarının düzensiz şekilde birikiminden oluşan iyi huylu tümör. Damar yumağı.
Hematoloji Kan ve kan yapım organları ve bunlara bağlı dokuların hastalıkları ile ilgili tıp dalı.
Hemeroid
Bkz. Basur.

Hemipleji Bkz. İnme.

Hemofili Kanın pıhtılaşma mekanizmasında çalışan faktörlerden bazılarının eksikliği ile giden kalıtsal kanama egilimi hastalığı. Temel özelliği gecikmiş, uzayan kanamalardır. X kromozomuna bağlı geçtiği için kadınlar taşıyıcı erkekler hasta olurlar.
Hemoglobin Kırmızı kan hücrelerinde bulunan, kanın oksijen taşıma işini yapan demir içeren kırmızı bileşik. Temel işi oksijen taşımak olmakla beraber karbondioksit iletiminde de rol alır.
Hemşire Kızkardeş. Hasta, yaralı ve muhtaç bakımında ve tedavisinde rol üstlenen sağlık personeli.

Hepatit
Karaciğerin çeşitli sebeplerle olabilen iltihabı. En fazla görülen şekli virüslerle olanıdır. Viral hepatitler A harfinden başlayarak sırasıyla B,C,D,E,G,H gibi harflerle simgelenir. Kimyasal ajanlardan en fazla hepatit yapan alkol olup, ayrıca karbontetraklorür ve mantarlar da hepatit yapar.
Hepatitlerin, özellikle de B ve C tipi hepatitin medyatik olmasıyla beraber poliklinik hizmeti veren iç hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, aile hekimliği uzmanlarının ve bilcümle birincil sağlık hizmeti veren hekimlerin pösteki sayma dönemi başlamıştır...
Hepatit konusunda da diğer birçok konuda olduğu gibi hastanın ya hakiki bilgili ya da cahil olması tercih sebebidir... Yarım bilgili ve medya doldurulmuşu hastaya laf anlatmak göbek çatlatan bir iş olup hekimi cidden yaralamaktadır... Yapılan testlerin neden bu kadar pahalı olduğu üzerinde fikir yürüterek başlanan bu süreç testlerin açıklamalarının yapılamaması, bulaştırıcılığın anlatılamaması şeklinde sürer gider ve daha sonraki günlerde anlatılanı anlayamayan hastanın ailesinden gelen bilgi isteğı dolu tacizlerle sürer gider... Halbuki konunun cahili hastaya "güzelim senin kanında mikrop var, kimseye kan verme, aileni aşılat, cinsel ilişkiye kaputsuz girme, girdirtme " demek yeter de artar.. O görev bilinciyle dolu olarak sözlerinizi yorumsuz dinler... Denilenleri eksiksiz yapar.. Sorular sorun olmaz..
Gelelim bir de halk arasında inatla devam eden bazı hepatit tedavilerine...Özellikle alın bölgesine iki kaşın arasına jilet vurup kan akıtarak nasıl tedavi olunduğunu halen anlamamış hallerdeyim.. Bu işi yapan çok bilen ablalar acaba aynı jileti mi kullanıyorlar yoksa steril davranıp her hastaya ayrı jilet mi açıyorlar...Bu da muamma.. Kola sarı ip bağlayarak sarılık tedavisi de bir başka seminer konusudur ki hiç girmeyelim... (bilgi: wahşi)

Herpes simpleks
Dudak uçuğu ve genital bölgede enfeksiyona sebep olan virüs. (HSV) Tip-I dudak uçuğuna sebep olurken, Tip-II genital bölge herpesinden sorumludur.
Genital herpes bir deyimin doğmasına sebep olmuş bir enfeksiyondur...İnsanların yanlız kalmaktan delice korktuğu şu günlerde çabuk oluşan samimiyetler yatakta bitmiyorsa taraflardan birinin genital herpesinin olduğu düşünülebilir... Benzeri şekilde her türlü konuya girip te belli konulara giremeyenler için "herpes simpleks kompleksi" denebilmektedir... (espri: wahşi)

Heteroseksüel
Karşıt cinse ilgi duyan.
Efendim dünyadaki değişmelerin en fazla etkilediği kesim heteroseksüel insanlardır... Öyle ki son zamanlarda medyanın gazı ve dahi insanların da giderek daha renkli şahsiyetlere ilgi duymalarıyla heteroseksüel sıfatı hakaret babında kullanılır hale gelmiştir... Özellikle para sıkıntısını aşmış, eğlence dünyasi ile içiçe olan insanlarda cinsel tercih ifade ederken sıkıcı, eğlencesiz, giyim zevki olmayan demek yerine düzcinsel terimi kullanılmaktadır.. Bu sebeple bu alemin düzcinselleri de az saç boyası, tırnak cilası, parmak uçlarına kadar gelen makarna desenli kazaklar ve hareketlerine yerleştirdikleri bir kırıtma ile "öyle de olur, böyle de olur" havası vermektedirler..


HIV AIDS e sebep olan "insan bağışıklık eksikliği" virüsü.
Himen (kızlık zarı) Kadın cinsel organının girişinde bulunan ve genellikle ilk ilişki ile özelliğini kaybeden mukoza-deri kıvrımı.
Hiperglisemi Kan şekerinin olması gereken değerlerin üzerine çıkması hali.

IQ
Zeka bölümü.
Orta bilmiş insanımızın en fazla kullandığı terimlerden biridir... Öncelikle kendisine yüksek zeka seviyesi biçen nice orta-alt zekalı insanlar arasında komik olmaya devam edegelir.. Bir çok anne baba da çocuklarının ilk kelimeleri, ilk cümleleri ve çizdiği eciş bücüş şekillerden dahi olduğu kanısına varıp IQ ölçtürme yollarına düşerler... Psikolog cemaatinin fazla bir şikayeti yoktur elbette...

İdrar
Böbrekler tarafından oluşturulan boşaltım sisteminin son ürünü olan sıvı.
İktidarsızlık
Bir kişinin ya da bir vücut bölümünün belirli bir hareket ya da işlevi yerine getirememesi. Güç kaybı. Yaygın kullanımda erkeğin cinsel ilişkiye hazır hale ulaşamaması.
Yukarıdaki tanımlamada da gördüğünüz gibi iktidarsızlık denildiğinde esas olan lafı dolaştırmaktır... Net olmayan tariflerle bir şeyler anlatmaya çalışan bir erkek hastanız varsa size muhtemelen sertleşme ya da cinsel istek kaybından söz etmeye çalışıyordur...Tecrübeli hekimler "akşam eve gittiğimde külçe gibi oluyorum", yahut "hiç keyfim yok, her yanım dökülüyor, erkenden uyumak istiyorum" ya da "hocam bana bir haller oldu neşesizim" cümlelerinin ardındaki mesajı alır gerekli soruları sorarlar... Benim sorma şeklim kişiye göre değişir... En sevdiğim "bu aralar cinsel performansınızda azalma var mı?" cümlesidir.. Performans lafı soruyu sevimli hale getirir... Zira performans dendiğinde kişinin yapabilirliğini tescillemiş olursunuz ve bundaki hafif bir azalma da delikanlıyı bozmaz..
Bir de konuyu çok daha farklı ve komplekse kapılmadan anlatan orta yaş üzeri erkekler vardır ki bunların tamama yakını dünyalığı iyi, komedi anlayışları yerinde, hafif tombulca ademlerdir... Sırayla geçelim : "Hocam hanımla kardeş olduk" , "emin olun doktor bey işemeye zor buluyorum, değil ki öteki iş" , "İnan olsun aylardır hareket yok, geçen sabah bir uyandım sertleşmiş, telaşla hanımı uyandırdım, ama o zamana bizimki yine elden gitti" ve benzer ifadeler... Bir de hiç unutmadığım 60 yaşlarında bir hastamın "Doktor beyciğim ne zamanki aseksüel oldum hayatın tadını aldım, şimdi kadınları canım kardeşim olarak görüyorum, hayatımın her anını daha güzel yaşıyorum" demesidir...Tabii arifim yoruma açık konular bunlar...


İlk yardım
Ani bir yaralanma ya da rahatsızlık karşısında hekimin ilk müdahalesine kadar yapılması gereken işler.
Bir çok üzerine üzerine vazife olmayan işte olduğu gibi ilkyardım konusunda da memleketimin insanı derin bilgi ve beceriye sahipt.r.. Pardon derin bilgi olmaksızın beceriye sahiptir.. Bu becerinin sınırları biran önce tetanoz olsun diye yaraya at pisliği basmaktan, enkazdan kişiyi boynundan tutup çekerek çıkartmaya kadar uzanır... Sözüm aklı başında okura: hekim gelene kadar abi hadi şu işin ucundan tutalım diyene "aman dokunma" derseniz hem siz rahat edersiniz hem de kazazedenin hayatının kurtulma ihtimali artar..

İllüzyon
Görsel uyarıların yanlış algılanması. Yanılsama.
Espriyi yapmazsam ölürüm...İlluzyonun babası makyaj ve giyim kuşam ile olandır... Bu konuda en çok söylenen de levis 501 kot içinde güzel duranın aslında güzel olmadığı, olayın bir kot illüzyonu olduğudur.. Detay mı? Bozar bizi arifim (fikir:wahşi)

İmpetigo
A grubu streptokok denilen mikroorganizmalar tarafından oluşturulan cilt iltihabı.

İnfeksiyon
Vücut dokularının mikroorganizmalar tarafından işgali ve bu sebeple oluşan rahatsızlıklar. İnfeksiyonlar tamamen belirtisiz olabildiği gibi hayatı tehdit edici düzeyde de olabilirler.
İnme Bir beden yarısının tam felci. Hemipleji.
İnseminasyon
Spermlerin direkt olarak rahim içine aktarılması.
Erkek: İnan olsun süper bir şey bu... Yorgunluk yok, gayret ve zahmet yok...
Kadın: İyi diyorsun da ben ne anladım bu işten...

İnsomnia Uyuyabilme yetenegini kaybetmek.


İmmünoloji
Bağışıklık bilimi. Vücudun kendinden olanı olmayandan ayırması ve yabancı olana verdiği cevabı inceleyen bilim dalı.
İnsülin Pankreasın beta hücrelerinden salgılanan ve kan şekerinin düzeyini ayarlamada en büyük rolü oynayan hormon.
İntaniye İç hastalıklarının infeksiyon hastalıkları ile alakalı bölümü.

İntihar
Kendi yaşamına son verme.
Daha veciz bir ifade ile kendisinden başkalarını kurtarma.. (espri: wahşi)

İridoloji
Gözün rengini veren iris tabakasındaki değişiklikleri inceleyerek tanıya varma.
Bir eski türkü vardır "özbek, türkmen, tatar, kırgız..bunlar bir soydur" diye başlayan... Hani birlik ve beraberlikte irki yakınlıkların önemini gösteren... Benim de iridoloji deyince aklıma nedense bu türkünün değiştirilmiş hali geliyor..."akupunktur, biyo enerji, kinesioloji, iridoloji...bunlar bir soydur" diye söylenmeye başlıyorum... Devamında da bu konuda pratiği olanlardan ve kendince halka faydalı olmaya çalışanlardan özürler diliyorum... Sonra da "auram var bu ellerde ..aman da çakralarım açıldı" diyerek ortamdan uzaklaşıyorum...
İris Gözün rengini veren tabaka.
İshal Sık ve cıvık dışkılama.
İskelet Kemik ve kıkırdaklardan meydana gelen vücut çatısı.
Jamais-vu
Görmedim bilmiyorum manasına gelen ve psikiyatrik rahatsızlıklarda görülen daha önceden bildiği birşeyi reddetme hali.
Deja-vu halinin tam tersi... Borçlulara bu da tavsiye edilir... Bir de aldatılanların bu yöntem ile rahatladıkları ifade edilir...
Jinekofobi
Bazı erkeklerin kadınların yanında duramaması hali.
Emin olun sözlük için konulacak kelimeleri seçmede çok zorlandım.. Malum bütün tıbbi terimleri koymak akıllıca olmazdı... Birkaç kelime koyup yayına geçmek de şanımıza yakışmazdı... Ancak bu kelimeyi gördüğümde hiç tereddüt etmedim.. önce "bu ne abi yaaa?" dediğimi farkettim ve sonra hemen sözlük kelime listesine koydum...
Jinekoloji
Kadın üreme organlarının hastalıkları ile ilgilenen tıp dalı.

Jinekomasti
Erkekte memelerin birisi ya da ikisinin birden aşırı büyümesi.
Delikanlı tabiattaki erkeği ciddi ciddi bozan bir durumdur... Plaja gidemezsin, askerlik hizmetinde laf edenin haddi hesabı olmaz, omuzları öne doğru çıkartıp memeleri içeri çekersin... Travestiler tarafından da kıskançlıkla süzülürsün..
Kabakulak
Tükürük bezlerine yerleşen bir özel virüs tarafından yapılan hastalık.

Kabızlık
Dışkının kıvamında sertleşme ile beraber sıklığında da azalma olması. Zor dışkılama. Peklik.
Kabızın çeşitlerini inceleyecek olursak: ilk aklımıza gelen barsak kabzıdır ki mülayemet veren sinameki gibi bitkilerle ya da hazık bir hekimin verdiği çeşitli ilaçlarla çözülmesi mutaddır... Zihinsel kabzın çözülmesi ise pek güçtür... Halk arasında "jetonu düşmez" şeklinde veciz ifade bulan bu durum kişilerde idrak yollarının tıkanıklığında görülür... Dış belirtileri bön bakışlar, omuzları belli belirsiz oynatma ve avuç içlerini anlatana dogru çevirip öylece durma şeklinde özetlenebilir... Anlayış kabzı böyle; bir de izah ile alakalı kabz vardır ki adem her şeyi gayetle iyi anlamıştır ama anlatmaya çalışsa da becerememektedir... Böylelerine "bari kekeme olaydın da biz de beklemeye razı olaydık" şeklinde latif ifadelerle takılmak adettir... (espri ve osmanlıca yardım: sadullah abi)

Kadavra
Ceset. Anatomik inceleme için kullanılan cansız insan vücudu.

Kalp
Yürek. Büyük ve küçük kan dolaşımının pompası olan adale.
Tıp kitaplarından daha fazla edebi eserlerde sözedilen tek organ... Detayını her yerde bulmak mümkün... Kalpsiz den başlayan bu terane, taş kalpli ile devam eder ve kalbinde bana yer yokmuş üzgünüm ile sonlara gelir...

Kalp krizi
Enfarktüs. Kalp adalesini besleyen koroner damarlardan birinin ani olarak yetersiz hale gelmesi ile kalp kasının bir bölümünün ölmesi.

Kalp pili (Bkz. Pace-maker) -

Kalp yetersizliği Kalbin doku ve organların ihtiyacına yetecek kadar kan pompalayamaması hali.

Kamburluk
Sırt omurlarının dışa doğru çıkıntı yapması ile oluşan ortopedik kusur.

Kan
Damarları dolduran işlevsel sıvı.
Milletçe önemsediğimiz, damarlarımızda dolaşmasından gurur duyduğumuz özel sıvı... Bizi biz yapan şey... Zaman içinde insan damarlarında asil kan dolaşmasının fazlaca önemi olmadığını duyumsuyor... Elbette ki başka kan gezeceğine milletimin kanı dolaşsın.. Buna bir sözümüz yok... Lakin insani özelliklerin, nezaketin, saygının tamamının yerine geçmiyor maalesef... (amma politik konuştuk arifim ya)
Bir başka konumuz da karşısındakini kansızlıkla itham etmenin ülkemizdeki yaygınlığıdır... Hoşuna gitmeyen bir hareketini gördüğün ademi kansız diyerek itham edersin... Kıpırdayacak yer bırakmazsın...

Kan grupları
Kırmızı kan hücrelerinin üzerlerinde taşıdıkları antijenlere göre ayrımı.

Kanser
Bir hücre grubunun vücudun kontrol mekanizmaları dışında ve vücut aleyhine geri dönüşümsüz çoğalması hali.

Kansızlık
Bkz. Anemi.

Karaciğer
Karın boşluğunun sağ üst kısmında bulunan, çok önemli fonksiyonları olan, kitle olarak vücudun en büyük organı.

Kardiyoloji
Kalbin ve vücuttaki damarların, anatomi, fizyoloji ve patolojisini konu edinen bilim dalı.

Kaşeksi
Organik ya da psikolojik sebeplerle olabilen aşırı kilo kaybı. Bir deri-bir kemik tabir edilen hal.
Bulimik mankenlerin ilave dertlerle psikolojileri iyice bozulduktan sonra aldıkları hal..

Kaşıntı
Derideki serbest sinir uçlarının değişik nedenlerle uyarılmasına bağlı ortaya çıkan ve kişiyi o bölgeye fizik güç uygulamaya iten rahatsız edici his.
Gördüğünüz gibi tanım çok açık, fizik güç uygulamaya iten rahatsız edici his deniyor... Yani dövdüğünüz kişi için de "ama kendi kaşındı abi" demeniz gayet mantıklı...Kaşıntının nahoş his olmasının yanında çok keyifli hatta orgazma yakın tatmin duygusu veren bir şey olduğu da söylenebilir.. Bunun detayı ise ancak bilenler tarafından yapılır... Kaşınan yeri kaşıdıkça kaşıntınız artar sözünün doğruluğu da tartışmalıdır...

Katarakt
Göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi.
İlk aklıma gelen çocukluk zamanımızda katarakt ameliyatı oldu denen yaşlıları bardak dibi gözlüklerle eve dönmesi ve birkaç hafta birilerinin koluna girerek evden çıkabilmeleriydi... Bu amca ya da teyzeler daha sonraki hayatlarında gözlerini diktikleri çocukları ister istemez korkutan kişilikler olarak göze çarparlardı... İlerleyen zamanla beraber göz içi lens uygulamaları ön plana çıktı da şimdilerde kimin katarakt ameliyatı olduğunu seçmek mümkün olmuyor... Bunu söylemezsem de olmaz, katarakt insanların tamama yakınında bir şekilde ortaya çıktığından göz hastalıkları uzmanlarının en önemli ekmek kapısıdır..

Kateter
Vücut boşluklarına sıvı vermek ya da almak amacı ile kullanılan özel hazırlanmış borucuklar.
Keloid Yaralanan ya da kesilen bir cilt bölümünün iyileşirken beklenenden fazla ve kalın iz kalarak kaynaması. Kötü iyileşme.

Kemik
İskeleti meydana getiren ve eklemlerle birbirleriyle ilişkilenen katı yapılı cisimlerin her biri.
Kemoterapi Vücudu hastalandıran mikroorganizmalarin ve kanser hücrelerinin ilaçla tedavi edilme yöntemi. Genel kullanımda kemoterapi denilince kanser tedavisi akla gelir. Bakterilerin ilaçla tedavisi ise antibiyoterapi şeklinde adlandırılmıştır.

Kıkırdak
Sert fakat esnek olabilen bir çeşit bağ dokusu.

Kıl kurdu
Yuvarlak solucanlardan olan ve özellikle çocukluk çağında çok görülen bir parazit türü. Oksiyür.
Sabahın seher vaktinde sokağa ve o zamanlar her yerde çok olan boş arsalara oynamaya gidip akşam ezanı eve döndüğümüzden olsa gerek bizim nesilde kıl kurdu herkesin ortak derdiydi... Sevgili annelerimiz kakalarımızı gözden geçirir ve babaya durumu rapor eder, baba da ertesi akşama iğrenç ötesi tadı olan şuruplardan getirirdi... Sabah aç karnına içilen bu şuruplar pederşahi ailede ciddi baba baskısı sayesinde yutulurdu...

Kısırlık
Dişi ya da erkek cinse bağlı olabilen ve üreme yetisinin ortadan kalkmasını simgeleyen durum.

Kızamık
Ciltte kırmızı-kabarık lekeler, gözde sulanma, bazen de beraberinde üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan çok bulaşıcı bir çocukluk çağı hastalığı.

Kızamıkçık
Döküntülü bir virüs hastalığı. Kızamıktan daha hafif seyreden, çocuklarda zararsız sayılan ancak gebelerde anne karnındaki çocukta sakatlıklara sebep olabildiğinden dolayı tehlikeli addedilen döküntülü hastalık.

Kinin
Sıtma ilaçlarının en bilineni.

Kireçlenme
Artroz da denilen eklem dejenerasyonlarının genel adı. Ekleme komşu kemik yüzeylerinde kalsiyum tuzlarının yoğunluk artışı kireçlenme denmesindeki temel sebeptir.

Kist
Bir zar ile çevrili içi sıvı dolu oluşumlara verilen genel ad.

Kleptomani
Önüne geçilemeyen hırsızlık isteği.
İlk akla gelen güzel vatanımda neden bu illete duçar olanların fazla olduğu... Öyle ya bir şeyin başına gelende ya da hasbelkader bir musluğu açıp kapatması istenende hemen kleptomani gelişiveriyor... Bu ülkenin suyu ya da havasından mı bu hastalığın sıklığı bilinmez...

Kodein
Öksürük kesici özelliği de olan ve bağımlılık yapma riski taşıyan güçlü bir ağrı kesici.
Kodein, yakın zamana kadar bazı ilaçların içinde sınırlı miktarda bulunurdu... Özellikle öksürük ilaçlarını kullananlar bağımlı hale gelirler öksürmeseler de ceplerinde taşırlar ve hatta yeşil reçete ile satılanları değişik doktorlara yazdırıp yedeklerlerdi.. Devletimiz aldığı tedbirlerle bunun önüne geçti de kırk dereden su getirip kodeinli ilaç isteyenler kayboldu... Hatta anlatılan kodeinli öksürük ilacı bağımlılarının başka evlerde hemen banyoya gitme ihtiyacından bahsedip ecza dolabını karıştırması ve bulduğu tanıdık ilaçları çalması durumu da vardır.. (anı: wahşi)

Kodeks
İlaç ya da gıda formülasyonlarını gösteren resmi kitabin ismi.

Koitus
Cinsel birlesme.
Bunun manasını anlattığımda ilk tepki "abi adını bilmeden ne çok şey yapıyormuşuz" şeklinde oluyor... (espri:wahşi)

Kokain
Lokal uyuşturma özelliği sebebiyle önceleri tıpta kullanılmış olan bağımlılık yapıcı uyarıcı madde.
Zenginlerin keyif maddesi olarak da bilinen bu madde ile alakalı efsaneler çokçadır... özellikle kokain-seks ikilisi hakkında hikaye dinlemeyenimiz yok gibidir... Kimileri de bunun tamamen göreceli olduğunu söyleyip o kadar masraf ettikten sonra yapılacak her işin insana mecburi zevkli geleceğini söylemektedirler... Bilinen şey: sosyete tabir edilen iki dirhem bir çekirdek giyinip piyasa yapan, birbirlerinden çabuk sıkılan ama halkayı bozmamak için yine de aynı çevrede sevgili değiştiren, bugün sizdeyiz yarın da bize gideriz ekibinin bu maddeyi yakından tanıdığıdır... Muhtemelen ilaç olarak kullanıyorlardır günahlarını almayalım...

kolaycı hekim teşhisleri
Kansızlık kireçlenme asteni sinir gerginligi , diz kapağının boşluk yapması, karaciğer yağlanması aklınıza gelen her tür kolay ve cankurtaran teşhisi yazınız lütfen.Yayınlamayan ne olsun...
Sinir ucu iltihaplanması (Bilgehan yolladı)... Benim de yıllardır çözemediğim bir teşhistir ama cidden kullanışlı olduğunu söyleyebilirim... Diabetlisine, yaşlısına, yatalağına, zonalısına rahat rahat söylenebilir...

Kolera
Vibrio Cholera tarafından yapılan, aşırı sulu , ince barsak tipi ishallerle kendini belli eden ölümcül barsak hastalığı.

Koli Basili
Oksijene gerek duymadan yaşamını sürdürebilen, hastalandırıcılık özelliği düşük olmakla beraber insan dışkısında bulunduğundan su kirlilik ölçümlerinde önemli olan bakteri.
Şimdilerde pek duymuyoruz gençlik günlerimizde koli basili ölçümleri ve hangi sahilde ne bulunduğu pek bir önemliydi... Gündelik raporlar gazetelerde çıkar yetkililerden tedbir almaları istenirdi... Nerede bu devlet nidaları koli basili ölçümleri fazla çıkan plajlarda yankılanırdı... Arifim bir de bu nerede bu devlet muhabbetine de girelim... Embesil maddesine ek yaparız artık...

Kolit
Kalın barsak yangılarının genel adı.
Yediden yetmişe hekimler ve vatandaş tarafından tepe tepe kullanılmış bir teşhis... Karnı ağrıyandan aralıklı ishal olana, kabız olanlardan karında gurultu hissedene kadar her kime söyleseniz uyar... Koliti olduğu söylenen vatandaşım da her gittiği hekime muharip gazi nişanesi gibi benim kolitim var lafını söyler... Özellikle spastik kolon denilen durum varsa hekim de hastaya "gülüm senin kolitin sinirsel" dediyse bu çevredekilere "beni sinirlendirmeyin yoksa kolitim azar" şeklinde yansımaktadır..


Kolon
Kalınbağırsak. Sindirim borusunun özellikle su ve minerallerin emilimi ile vazifeli son kısmı.

Kolonoskopi
Anüsten girilerek fiberoptik bükülebilir sistemler vasıtasıyla kalınbağırsağın incelenmesi işlemi.
Bu da delikanlıya yakışmayan teşhis yöntemlerinden birisidir... Ülkemin erkek insanı bunu kabul edene kadar kırk dereden su getirir... Neyse son zamanlarda dormicum isimli ilaç sayesinde başlarına geleni hatırlamıyorlar da biraz rahat gibiyiz...

Koma
Dışarıdan yapılan şiddetli ağrılı uyaranlara dahi cevap verilemeyen şuur kaybı.
Komplikasyon Bir hastalık, rahatsızlık, tıbbi tedavi ya da operasyon gidişi esnasında ortaya çıkan ve ana tabloyu ağırlaştıran beklenmedik durum.

Kontakt lens
Gözün kornea tabakası önüne yerleştirilerek kırma kusurlarını düzeltmede kullanılan mercekler.
İnsanın en önemli özelliği gözleri ve bakışlarıdır, malumunuz... Renkli kontakt lenslerin kullanıma girmesinden ve zenne taifesi arasında yagın hal almasından sonra kimin nasıl baktığını anlayamaz olduk... Bugün kahverengi bakanlar ertesi gün yeşil yeşil bakmaya başladılar.. Yok itirazımız ama sadece şaşırtılmaya karşıyız...

Kornea
Gözün saydam tabakası.

Koroner
yoğun bakım
Kalp damar hastalıklarının seyrinde kalp krizi, ritim bozuklukları ve benzeri durumlarda hastanın kalp performansının yakından izlenmesine ve ani müdahale edilebilmesine olanak sağlayan ünite.
Abi bir de duygu durumundaki bozukluklar için yoğun bakım olsa... Perdeleri çekili bir oda, kafaya kadar çekilmiş bir yorgan, her daim bir şeyler isteyip istemediğini soran bir anne... Maksimum nazlanma ve terslenme hakkı verilse insana...Her yıl bir kez boyle bir yoğun bakım tedavisinden geçilse... (fikir: wahşi)

Kortizon
Böbreküstü bezlerinden salgılanan ve birçok önemli işlevi olan hormon. Sentetik olarak elde edilmiş hali tıpta yaygın kullanım bulmuştur. Bağışıklık sisteminin rol aldığı hastalıklarda kullanılması çok sıktır.
Kendisi de tedavide kullanan hekimler de öcü olarak gösterilir... Kimler tarafından: az bilen ve fakat sesi çok çıkan tıp ve medya ahalisi tarafından... Uzun dönem kortizonlu ilaçlar kullanması gereken ve etrafakiler tarafından vazgeçirilen birçok hasta hayatını bu insanlar yüzünden rahat yaşayamamaktadır... Ey ahali bilin ki kortizon içeren ilaçlar yerinde bullanıldığında hayat kurtarıcıdır bu biiir... Hekiminize güvenmiyorsanız lütfen başka verdiği ilaçları da almayın ve hekim değiştirin bu ikiii... Komşu semiha teyzenin lafına bakıp da iki haftalık kortizon kullanımıyla kemiklerinizin kurabiye olacağını zannetmeyin bu üüüüç...
Ve tabii lafım hekimlere, ne olursunuz verdiğiniz her ilacın günahını ve sevabını tartarak verdiğinizi hastalara anlatın... Yok bunu yapmayacaksanız dükkanı daha fazla açık tutmayın... kimse yorulmasın...

Köpek memesi
Koltukaltındaki ter bezlerinin iltihaplanarak şişmesi.

Körlük
Görme yetisinin kaybı.

Kramp
Bir kas ya da kas grubunda ani gelişen istemdışı ağrılı kasılma.

Kromozom
Hücre çekirdeğinde bulunan genetik informasyon taşıyan yapı.

Kuduz
Merkezi sinir sistemini etkileyen ve öldürücü olabilen, tüm memelilerde görülebilen bir virüs hastalığı.

Kulak
Bkz. Beş Duyu.

Kulunç
Eğlencelik olarak alınmış gayritıbbi terim.
Valla bunun ne olduğunu tam olarak kavrayabilmiş değilim. Lakin kulunç denildiğinde aklıma kürek kemikleri üzeri ve civarındaki kaslar geliyor... Bunlar sanırım cereyanda falan kaldıklarında kasılıyorlar ve kişi de "kulunçlarım azdı" moduna giriyor... Kulunc üzerinden gidilerek yapılan birçok işlem ve tanımlama da var... Birisi size kuranderde durma kulunçlarına dokunur diyebilir... Yahut sırtım ağrıyor dediğinizde "gel kocum senin kulunçlarını kütürdeteyim geçsin" diyerek belden yukarınıza sarılıp grekoromen güreşteki kle pozisyonu alabilir... Bir başka zamanda mahallenin yaşlısı bir teyze yanınızda yüzüstü uzanıp "yavrum kulunçlarımı parmağınla ez pek ağrıyorlar" diyebilir.. İşte buraya kadar yazdıklarımız dumur durumuna düşmemeniz için hizmet kabilindendir. Biline.


Kurdeşen Bkz. Ürtiker.

Kuvöz
Erken doğumlarda dış ortamda yaşayamayacak prematureye rahim ici hayata yakin bir ortam sağlayan alet.

Kürtaj
Kazıma. Yaygın kullanımda istenmeyen gebeliklerin rahim iç yüzünü kazıyarak sonlandırılması işlemi.

Laparoskopi

Ların boşluğuna tanı veya tedavi amaçlı optik-cerrahi sistemlerle bir ya da fazla delikten girilerek yapılan müdahale.

Larenjit
Ses çıkarmada ana organ olan larenksin iltihabı.

LASIK
Gözün ön tabakasında laser yardımı ile yapılan kırma kusuru tedavisi.

Lavaj
Yıkama. Vücuttaki bazı boşlukların yıkanması işlemi olup yıkanan organın ismi başa getirilerek adlandırılır. Mide lavajı, vajinal lavaj, dış kulak yolu lavajı gibi.

Lavman
Teşhis, tedavi ya da boşaltma maksatlı olarak kalın barsağa makattan sıvı verilmesi işlemi.
Etkili lakin yapılanda nahoş hisler uyandıran bir yöntem... Bir de söylenecek şey, halkımın bu ismi telaffuzda çektiği zoruktur... Yarıya yakın insan lavman demek yerine lavma, lovma ya da lağım demeyi tercih eder ki sonuncusu teknik olarak doğru sayılabilir..

Lenf sistemi
Doku aralığı sıvısının alınarak göğüs boşluğunda ana toplardamara dökülmesini sağlayan kilcal damarlar ve düğümcükler sistemi.

Lenfoma
Lenf sistemi kökenli habis tümörlerin genel ismi.

Lens
Göz merceği. Kırma kusurlarını düzeltmek icin kornea önüne yerleştirilenlere kontakt lens, katarakt operasyonu esnasında göze konanlara göziçi lens denir.

Lepra (cüzzam) Cilt başta olmak üzere sinir dokusu ve diğer organlarda yavaş ilerleyen hasarlara yol açan bir bakteri hastalığı.

Lezyon Travmaya ya da başka bir patolojiye bağlı olşan doku hasarı ya da fonksiyon kaybı.

Libido
Cinsel istek ile alakalı içgüdüsel enerji.
Üzerinde yıllarca konuşulması mümkün bir konu... Türk erkeğinin eşi menendi bulunmaz libidosunun destansı anlatımı zaten binlerce sahife sürer... Erkek muhabbetlerinin temel taşı skor rakamı ve ayarın nasıl verildiğidir... Gerçi bazı kendini bilmez bilim adamları tutup araştırma yapmışlar ve bizim erkek ahalisinin erken boşalma ve haftalık cinsel ilişki sayısı açısından acınacak halde olduğunu tesbit etmişler ama ne gam... Mühim olan yaptığımız kahramanlık değil onu hikaye edişimizdir..
Soru: Erektil disfonksiyon ile libido arasında bağlantı var mıdır, ya da ne şekildedir? (Burak 3.1.2006)
Cevap: Libido olmasına hatta artmış olmasına rağmen erektil disfonksiyon olabilir. Kısacası istek çok, gayret var fekat muzafferiyet yok ise libido var ama ereksiyon olmuyor demektir. Libido yok ise adem oğlu uğraşmamayı yeğler, yer içer ve flatus lar arasında uyur..(dryagci 4.1.2006)


Lipid
Yağların genel adı.

Lipom
Yağlı dokunun iyi huylu tümörü.

Liposuction
Ciltaltındaki fazla yağların özel vakum yöntemleri ile alınması.
Şurası bilinmelidir ki her hal ve şartta şişman kadın daha ucuza gelir.. Durun hemen söylenmeye başlamayın yine antifeminem yaklaşıyoruz diye... Açıklaması var: ülkemin maddi hali düzgün böreksever kadın populasyonunun boş zamanlarında neler yaptığını gözden geçirelim... Birinci adres yosun ve çamur ile adamı zayıflatan ya da incelten dükkanlardır... Bu dükkanlarda çok bilmiş hatunlar bulunur ve müşterilerine nedendir bilinmez "canım" diye hitap ederler... Ayrıca LPG vardır, pasif jimnastik vardır, efendim daha neler neler vardır.. Amma ille de son nokta liposuction olup işin esası yağlı bölgelere dürtülen şiş benzeri boru materyal ile yağların emilmesi esasına dayanır... Etkili bir yöntem olup fiyatı da kallavidir.. Neticede kilolu fakat neşeli olan birisi bu tezgahlardan geçip de parasından olmuş birisinden daha iyidir biline...

Lohusalık
Doğum sonrasındaki 6-8 haftalık dönem.

Lösemi
Kan kanseri. Kan oluşum sisteminin hücrelerinden bir serinin kontrolsüz artması ile oluşan habis hastalık.

LSD
Halusinojen adı verilen hayal gördüren keyif vericilerin en iyi bilineni. Liserjik Asid Dietilamid.

Lumbago

Akut bel ağrılarına verilen genel isim.

Makat
Bkz. Anüs.

Malarya Bkz. Sıtma.

Malformasyon
Oluşum bozukluğu, kusurlu oluş ya da sakatlık.

Malta humması
Bruselloz. Hayvanlardan bulaşabilen, kendine özgü ateş seyri ve diğer belirtileri olan bir bakteri hastalığı.

Mamografi
Memelerin özellikle tümörler açısından radyolojik olarak taranması yöntemi.
Kadın cinsine periyodik işkence, görüntüleme merkezlerine devamlı gelir manasına gelen bir inceleme yöntemidir... Bir yerde mamografinin acısına hazırlık yapabilmek için yapılacaklardan bahsediyordu.. İlk yapılması gerekenin arabanızın bagaj kapağını açmak ve memeleri alt kenardaki kilidin iki yanına koyarak hızlıca kapatmak olduğunu yazmışlardı... Bu acıya dayanan mamografiye de dayanır şeklinde ifade edilmiş olup buna da itiraz edenler vardı.. Karşı çıkanlar damperli kamyon arka kapağında memeleri sıkıştırıp denemek lazım geldiğini ifade ile tezlerini savunuyorlardı... Abarttık elbette... Bilinmesi gereken bu yontemin gerçekte de işe yaradığı ve belli aralıklarla yaptırılırsa ve ultrasonografi ile desteklenirse tanı koymaya yardımcı olduğudur...


Mamoplasti
Memenin cerrahi yöntemlerle yeniden şekillendirilmesi.
Rinoplastiye bulaştık arifim, buna da bulaşmasak olmaz... Burada en önemli ve de çetrefilli konu ; burun pek ortada iken memelerin (genellikle) saklı olmasıdır... Eh o kadar para verilmiş ya da sevgili-koca gönlü yapılmış bunların yapılı ve ne kadar muhkem olduğunu birilerine göstermek lazım... Bunu yaparken birkac yöntem kullanılır ki en bilineni "ay askım düştü göğsüm dışarı fırladı" yöntemidir (teşekkürler Pakize Suda).. İkinci yöntem de dedikodu yahut "diyorlar ki" yöntemi ile memelerin yapılı olduğunun aleme duyurulmasıdır...

Mani
Aşırı uyarılmışlıkla giden duygudurum bozukluğu.

Mantar zehirlenmesi
Doğadaki zehirli mantarların yenmesi ile ortaya çıkan ve basit kusmalardan ölüme kadar gidebilen bir dizi rahatsızlığın ortak adı.
Aslında hiç de komik bir durum değil ama üzerinde durulmaya değer... Kırsal bölge insanının kolay elde edilene düşkünlüğünden mi yoksa benim bir türlü keşfedemediğim lezzet farkından mı bilemiyorum ama yurdumda doğadan mantar toplama sporu pek yaygındır... Tabii kulaktan kulağa oynama misali hangi mantarın zehirsiz olduğu da giderek unutulur ve bilmeden mantar toplayan ailenin tamamının mantar zehirlenmesi ile telef olduğu haberlere konu olur... Burası nasihat mahiyetinde, siz siz olun doğadan mantar toplayıp yemeyin, alemin dolduruşuna gelmeyin...

Marihuana
Esrar.

Mastit
Mememnin özellikle emzirme döneminde görülen ve bakterilerle oluşan iltihabı.

Mastürbasyon
Görsel işitsel uyarılar ve/veya erotik fantaziler eşliğinde kişinin kendi kendini tatmin etmesi.
Eski yayınlarda el ile istimnaın envaı (elle tatminin çeşitleri) başlığı altında incelenen bu durumdan genellikle üstünkörü bahsedilerek geçilmiş ve dahi umumiyetle muzır (zararlı) birşey olduğundan söz edilmiştir... Özellikle fazla masturbasyon yapanlarin verem olacakları, zayıflayacakları, gözlerinin kör olacağı , işlerinde ve derslerinde başarısız olacakları gibi ispatlanamamış savlar bu işi sevenleri işlerine fazlaca bağlamıştır.
Hoşuma giden bir anı: İsmini vermesek doğru olacak bir şairimizin gençlik döneminde masturbasyon aleyhine birçok yayın olduğundan bahisle, günün birinde bir yabancı makalede zararsız olduğunu okuyup çocuklar gibi sevinmesi ve eşe dosta "bakın işte zararı yokmuş" diye ilan etmesidir...
Yine Orhan Pamuk'un "padişah efendimizin otuzbirci maymunları" şeklinde belirttiği benzetme de hoş ve keyif vericidir... Öyle ya; padişah maymunu olmak ne rahat olmalıdır ki sabah akşam istimnadan başka yapacak pek bir iş te yoktur...
Biliyorum aşağıdaki şekli ergenlik maddesinde de kullandım... Malumunuz mevzu ile alakalı rekorların kırıldığı dönem ergenliktir.


Mazoşizm
Fiziksel ya da psikolojik acıdan (işkenceden) zevk alma hali.

Megalomani
Kişinin kendi düşünsel ve bedeni yeteneklerine aşırı değer vermesi ve kendini büyük görmesi hali.
Şimdilerde kendi halinde efendiden bir profesör olan sınıf arkadaşımızı hatırladım... Bir kaç aklıevvel arkadaş fakülte son sınıfta kendisini sıkıştırmıştık ve "sen megalomansın oğlum" şeklinde nazik olmayan bir şekilde suçlamıştık... Bize kızıp birkaç gün küsmüş, aramıza döndüğünde "düşündüm de söylediğinizin mega kısmı doğru, ben gerçekten büyüğüm" demişti..

Melanin
Deride, gözün ağ tabakasında ve saçta bulunan koyu renkli boya maddesi.

Melankoli
Bulunulan duruma göre aşırı bir hüzün olması ile kendini gösteren duygulanım bozukluğu. Ağır depresyonun eski kullanım şekli.
Meme İnsanda göğüs kafesi üzerinde bulunan, kadında süt verme işlevi için özelleşmiş, erkekte fonksiyon yapmayan iki adet organ.

Menenjit
Beyin zarı iltihabı.

Menopoz
(Ayrıca Bkz.Adet) Kadında cinsel erginlik döneminin sona ermesi. Adetten kesilme.

Menstruasyon
Bkz. Adet.

Metabolizma
Organizmadaki kimyasal ve fiziksel olayların tümünün toplamı. Metabolizma olayları yapım-oluşum içeriyorsa "anabolizma", bozunum-yıkım içeriyorsa "katabolizma" adını alırlar.
Metabolizma muhabbeti de epey su kaldıran bir konudur.. Okumuş yazmış tombul elemanların tamamı kendi metabolizmalarını suçlayarak bahane bulmaya çalışırlar... Bir çoğu da ikna kabiliyeti yüksek ve zeki ademler-hatunlar olduğundan çevrelerini de ikna ederler... "Su içsem yarıyor" lafının modernize hali "metabolizmam yavaş" olarak ortaya çıkmıştır ki belli başlı hastalıklar dışında külliyen hikayedir..
Metastaz Kanserli dokunun köken aldığı dokudan uzak bölgelere sıçraması hali.

Mide
Ağızda başlayıp anüste biten sindirim kanalının yemek borusu ile oniki parmak barsağı arasında kalan ve öğütme işleminin çoğunu yapan en geniş kısmı.
Mide üzerine yapılan bayat espri ve söylenen deyimin de haddi hesabı yoktur... Midesi kalkmak tan tutun da geniş mideli ya da midesiz terimlerine kadar söylenecek şey çoktur... Benim mide konusunda söyleyeceğim şey ilk ergenlik dönemindeki midesiz hallerimi deli gibi özlediğimdir... Bilinen şeydir o dönemde ergen yaratıkları tatlı üzerine ekmek içi zeytinyağlı dolma yeyip, dondurma ile devam ederler ve üzerine de mutlaka çerez ya da gofret atıştırırlar ve midelerine birşey de olmaz.

Migren
Periyodik başağrılarının bir grubuna verilen isim.
Başağrısının semptomdan çok bir mesaj olduğu düşünülürse migren de bu grup içerisinde önemli bir yer tutar... Seksten kaçmak için basit başağrısının bahane olduğu düşünülürse migren gibi çetrefil bir başağrısı katmerli bir sebep olur... Burada temel ihtiyaç başağrılarınıza migren diyecek bir doktorun bulunmasıdır ki hastanın anlattıklarını dinlemeyen doktor sayısının fazlalığı sebebiyle bu da gayet kolaydır... Başınızın yarısının aralıklarla ağrıdığını söylersiniz... Doktor migren der... Rahat edersiniz...İyi geceler..

Mikrop
Mikroskop ile görülebilen ve özellikle de hastalığa sebep olabilen hayat birimlerinin ortak adı.
Hastalık amillerine verilen ismin gündelik kullanımda sevimlilik belirtmede işe yaraması ilginçtir... Yaramaz çocuklardan gülümseyerek söz eden anneler yavrularının "çok mikrop" olduğunu anlatırlar... Komik birisini ifade için "ne mikrop herif" denir... Ya da en güzeli, seks imalı espri yapan delikanlıya yeni çıkmaya başladığı kız arkadaşı "mikropsuuun" deyip omuzuna yumruk atarsa işler iyiye gidiyor demektir... Ben sevimli hitaplardan "hayvan" denmesini tercih edenlerdenim ama "mikrop" denilmesini isteyen adem sayısı daha fazladır...

Miyopluk
Gözün ön-arka çapının artması sebebiyle uzağı görememe şeklinde ortaya çıkan görme kusuru.
Bayat espri yapmak için kullanılan bir tıbbi terim olmakla ünlenmiştir.. Siyasi miyopluk tan tutun ekonomik miyopluğa ve stratejik miyopluğa kadar bir dünya yerde kullanılır.. Pek gülünmez... Zaten kullananlar da karşısındakine küfür etmek yerine kullandıklarından gülünmesini beklememektedirler...
Tescilli miyopluğun bir faydası da görmezden gelme kolaylığıdır... Görmedim, yahut seçemedim dersiniz kimse ağzını açıp laf edemez... (fikir: wahşi)

Mongolizm
Zeka geriliği ile bazı bedeni kusurların birarada görüldüğü bir kromozom hastalığı.

Muayenehane
Hekimlerin hastalarını kabul ettiği özel daire ya da bölüm.
Doktoru altın hastaneye koymuşlar da yine "aah muayenehanem" demiş. (espri: Erkut Attar)
Doktorların, kendilerini psikolojik olarak daha iyi hisetmeleri sebebi ile, hastalara daha iyi davrandıkları yer.(espri:drage)

Mutluluk çubuğu Bkz. Penil protez.

Müsekkin
Yatıştırıcı ilaçların ortak adı.

Müshil
Dışkının cıvıklaşarak dışarıya boşaltılmasına yarayan ilaçlar. Her dışkıya çıkartıcı ilaç müshil olarak kabul edilmemelidir. Eski hekimlerin ayrımında dışkıyı yumuşatıp çıkmasını kolaylaştıran ilaçlara "müleyyin" , barsağın tamamını boşaltanlara da müshil denirdi.
Eh bu terminolojiye girdik devamını da getirelim... Sertleşmiş dışkının çıkarılmasındaki zorluğa "kabz" denmekle, bu aynı zamanda tutmak manasına gelmektedir... Dışkının kolayca çıkan ve fazla şekilli olmayanına da "mülayim" denmektedir... Müleyyin lafı da yumuşatan, yani mülayemet veren anlamındadır...

Nabız
Kalbin kasılması ile ortaya çıkan kan pompalanması hadisesinin yaptığı basınç dalgasının atardamarlarda hissedilmesi ya da gözle görülmesi.

Narkoz
Bkz. Anastezi.

Narsizm
Kendi kendini aşırı sevmek. Kendine hayran olmak.
Çok da fena bir durum değil.. Öyle ya kendine hayran olan, otomatik olarak başkalarının da kendisine hayran olacağını düşünür...Bu hayranlığın devamı için de kozmetik ve tıbbi girişimlerin yardımına ihtiyaç duyar... Ekonomik aktivitenin artmasına yardımcı olur...

Nasır
Derinin dıştaki kuru sert tabakasının uzun süreli sürtünme ya da basınç ile kabuksu-boynuzsu hal alması.

Nefrit
Böbreğin iç yapısındaki iltihabi süreçlerin yaptığı hastalıkların genel adı.

Nefroloji
Tıbbın böbreklerin işlevsel hastalıklarını inceleyen dalı.

Nekrofili
Ölüsevicilik.

Neşter
Bkz. Bisturi.

Nevralji
His sinirlerinin dağılım alanlarında hissedilen ağrılar.

Nevrol
Cemal Muhterem hocam, "Nevrol Cemal" adlı müstahzar hakkında bir maddeye ihtiyaç olduğu kanaatindeyim zannediyorum. Bu eksiği en kısa zamanda doldurursanız, biz de müstefid oluruz. Haddizatında internette ararsanız, Nevrol Cemal'in ne olduğunu anlatan bir metin bulamazsınız. Baki salamlar efendim.(Ferhan Baba)
Teskin edici olduğu iddia edilen nane tadında alkol bazlı bir sıvı ilaç olup faydası kendinden menkul olmakla beraber ayılan bayılan taifesinde bir zamanlar bolca kullanılmıştır. Daha ileri bilgi sahibi olanlardan bekleriz efendim. (Dr.Yağcı)

Nezle
Burun mukozasının iltihabının ön planda olduğu virus enfeksiyonu.

Nöroloji
Asabiye. Sinir sistemi hastalıkları ile ilgili tıp dalı.

Nöroşirürji
Beyin ve sinir cerrahisi. Sinir sistemi rahatsızlıklarının cerrahi yöntemlerle sağaltılmasını amaçlayan cerrahi bilim dalı.

Obezite
Kişinin boyuna göre belli limitlerin üzerinde kilolu olması hali. Aşırı şişmanlık.
Son yıllarda obezlere layık görülen muamele sonrasında bu insanlar birleşip örgütlenseler ve topluma savaş açsalar haklarıdır... Aşırı kilolu olanların televizyonlarda öcü gibi gösterilmesinden tutun da gözümüze sokulan diyetlere kadar herşey bu isyanı haklı kılıyor... Hele de çok mütenasip vücutlu bir takım diyet-metabolizma uzmanlarının boy boy ve ille de "ben ne kadar sıhhatliyim" diye bağıran fotoğraflarına bakmak bulantı uyandırıyor... Zararlı değil demek haddimize değil ama herşeyin günahının kilolara yüklenmesi de acımasızlık...

Obsesyon
Kafadan atılamayan sabit fikirler. Saplantı.

Odiyoloji
Duyma ölçümleri ile ilgili dal.

Odiyometri
İşitme ölçümü işlemi.

Oftalmoloji
Göz sağlığı ve hastalıkları ile uğraşan tıp dalı.

Oftalmoskop
Göz içi ve göz dibi muayenesinde kullanılan alet.

Oksiyür
Bkz. Kıl Kurdu.

Omurga
Bedenin dik durmasını sağlayan birbiride kıkırdak dokular ve bağlarla tutunan, içerisinden omurilik geçen kısa kalın kemiklerden oluşan yapı.

Omurilik
Omurga kemikleri arasından geçen kanal içinde bulunan ve merkezi sinir sisteminin uç kısmını oluşturan, sinir liflerinden meydana gelen kısım.

Onkoloji
Habis tümörlerin tanı ve tedavisi ile ilgili tıp disiplini.

Operasyon
Ameliyat, cerrahi müdahale.
ORGANLARLA ALAKALI DEYİMLER VE KÜFÜRLER
Aklıma ilk elde gelenleri yazdım.. ilaveler sizden...
1. Kabız olmak 2. ülser olmak 3. fıtık olmak 4. ciğeri beş para etmemek 5. dalaksız olmak 6. yüreksiz olmak 7. mangal gibi yüreği olmak 9. göbeği çatlamak 10. kafası atmak 11. yüreği şişmek 12. karnı almamak 13. midesi geniş olmak 14. kulağı delik olmak 15. gözü açık olmak 16. gözünden tanımak 17. kıçı tutmamak 18. bileği kuvvetli olmak. 19.Kafası almamak (hesapçı), 20. burnunun dikine gitmek(hesapçı)

Orşit
Testis iltihabı.

Ortopedi
Vücudun hareketini ve duruşunu sağlayan kemik kas ve bağ dokusundan oluşan lokomotor sistemin sağlığı ve hastalıkları ile ilgili tıp dalı.

Osteomiyelit
Kemik ve iligin birarada olan iltihabı.

Osteoporoz
Kemiklerde kalsiyum tuzlarının birim hacimde olması gereken miktarın altında olması. Kemik erimesi.

Otit
Kulak iltihabı.

Otizm
Duygusal ve sosyal ilişkilerde kısıtlılık ve zorluk, dilin gelişiminde gecikme ve problemler, kısıtlı ilgi alanı ve garip tekrarlayıcı davranışlarla karakterize bir hastalık. Pek çok alt tipi olduğundan tanı konması zordur.

Otopsi
Bedenin ölüm sonrası iç organlar ve vücut boşlukları dahil olmak üzere incelenmesi.

Otoskleroz
Kulaktaki hareketli kemikciklerin arasındaki eklemlerde ortaya çıkan hareket bozukluğu. Kulak kemikçikleri kireçlenmesi.

Ödem
Dokularda hücreler arası kısımda normalden fazla sıvı toplanması. Ödemler kalp, karaciğer ve böbrek hastalıklarında olduğu gibi genel sebeplere bağlı yaygın ödemler şeklinde olabildiği gibi travma ve enfeksiyonlara bağlı olarak lokal ödemler de görülebilir.

Ödipus kompleksi
Erkek çocuğun anneye duyduğu yakınlık sebebiyle baba düşmanlığı ve buna bağlı kompleks ruhsal olaylar zinciri.

Öfori
Olması gerekenden fazla bir iyilik ya da uyarılma hali. Patolojik mutluluk.

Öksürük
Gırtlak kapakçığı kapalıyken karın kasları, diyafram ve solunum kaslarının kasılması ve kapakçığın ani açılması ile havanın yüksek hızda ve sesli olarak dışarı atılması.

Östaki borusu
Orta kulak ile boğaz arasında orta kulağın basıncını düzenlemeye yarayan geçit.

Östrojen
Yumurtalıklardan salgılanan ve kadında dış cinsiyet belirteçlerinin (memeler, cinsel organ ve vücuttaki özel yağ dağılımı) gelişmesini sağlayan temel kadınlık hormonu.

Ötanazi
Kişinin kendi isteği ile hayatına son verilmesi. Yasal olmayan ve üzerinde tartışmalar devam eden bu konu daha çok tedavisi mümkün olmayan ve hastanın aşırı ızdırabı olan ölümcül hastalıklarda gündeme gelmektedir.
Pace-maker Kalp pili. Kalbin ritim bozukluklarında ihtiyaca göre değişen yahut sabit aralıklı elektriksel uyarıyı kalbe vererek suni kasılma yapan cihaz.

Palpitasyon
Kişinin kendi kalp atışlaını hissetmesi hali. Taşikardi yani kalbin normalden hızlı atması durumu ile beraber de olabilir ancak şart değildir.

Panik bozukluk
Panik atak olarak da bilinen bu durum çarpıntı,terleme, başdönmesi, boğulma hissi, çıldırma korkusu, ölüm korkusu, kendini kaybetme hissi, ürperme, bulantı gibi birçok belirtinin tamamının ya da çoğunun birarada olduğu rahatsız edici bir haldir. Panik atak olarak meşhurdur.

Pankreas
Karın boşluğunun arka duvarında üst kısmında bulunan, karaciğer, dalak ve safra kesesi ile oniki parmak barsağı komşuluğundaki salgı organı. Pankreas bir yandan sindirim enzimleri imal eder ve bunlar safra sıvısı ile beraber barsağa dökülürler. Bir yandan da başta insülin olmak üzere kan şekerinin düzenlenmesinde rol alan hormonları salgılar.

Pansuman
Yara bakımı ve tedavisi için kullanılan materyallerle birlikte olsun ya da olmasın bir yara veya harabiyete uğramış vücut kısmı üzerine konan mikropsuz (steril) örtü.

Papillom
Deri yüzeyinden çıkıntı yapan ve "et beni" de denen iyi huylu cilt tümörleri.

Paralizi
Felç. Bir bölgenin , bir vücut yarımının, bir organın hareket ya da duyusal yönden iptali.

Paramedikal
Tıpla direkt ilgili olmayan.

Paranoya
Paranoid bozukluk da denilen bu durum, şizofrenilerde görülenler gibi tamamen mantıkdışı olmayan sistematik hezeyanların kişinin ruhsal yapısını etkilemesi halidir. Aldatılma, takip, kötülük yapılma, kendisine aşık olunma gibi hezeyanların sistematize edilmiş şeklidir.

Paratiroid
Tiroid bezi üzerinde , aynı bağdokusu kılıfı içinde ikisi üstte ikisi altta yer alan ve kalsiyum metabolizmasında rol oynayan dört adet salgı bezi.

Parazit
Asalak. Vücutta olması gerekmeyen ve beklenmeyen ve vücut aleyhine çalışan bakteriler ile diğer tek hücreli ya da çok hücreli yaşam birimleri.
Parkinson hastalığı Beyin tabanındaki bazı hücre topluluklarında yavaş ilerleyen hasar neticesinde ortaya çıkan, titreme, hareketlerde yavaşlama, mimiksizlik ile kendini belli eden, özellikle yaşlılarda görülen klinik tablo.

Penisilin
Penicillum notatum adlı küf mantarından elde edilen, antibakteriyel etkisi 1929 senesinde anlaşılmasına karşın ilk olarak 1940 senesinde kullanılacak saflığa getirilebilen ve enfeksiyon tedavisinde çağ açan antibiyotik.

Perhiz
Herhangi bir hastalıktan dolayı veya kilo fazlalığı ya da azlığı sebebiyle belli gıdalardan oluşan yiyecek listesi. Diyet.
Bir alem, ayrı bir dünya...Diyet yapanlar ve yaptıranlar dünyası... Bu işten nemalananlar, bile bile lades şeklinde diyetisyenlere gidenler, bu konudaki kitapları yalayıp yutanlar... Bu dünyanın fertlerinin yüzlerinde diğer insanlardan farklı bir ışık vardır.. Önceleri bunu ayırd edemezdim... Sonradan anladım ki bu konuda kitap yazanlar ya da gazete köşesi işgal edenlerin yüzlerindeki ışıldama "ulan ne ballı işmiş, salla salla ipe diz elalem ne biçim inanıyor, dünyalık da bu arada doğruluyor" cümlesinden imiş... Diyet yapanların yüzlerindeki ışık ise " şükür olsun aç kalma derdimiz yok, hatta kıldan tüyden risalelere, habire adam pohpohlayan diyet merkezlerine verecek paramız var" diyesilerindenmiş...

Perikardit
Kalbi saran ve iki yaprak halinde olan perikard isimli zarın iltihabı.

Periton
Karın boşluğunun duvarlarını kaplayan ve iç organların üzerini de örten karın içi ıslak zarı.

Perthes Hastalığı
Uyluk kemiği baş kısmının sebepsiz olarak özelliğini kaybedip dejenere olmasına bağlı rahatsızlık. Aseptik femur başı nekrozu.

Pıhtılaşma
Damar dışına çıkan kanın fibrin adlı maddenin olşumu ile akışkanlığını kaybedip pelte haline gelmesi.

Pişik
Isı, kimyasal tahriş ediciler, sürtünme gibi sebeplerle oluşan kızarık, kaşıntılı ancak cilt devamlılığını bozmayan durum.

Pitriazis roza
Sebebi bilinmeyen, ciltte kırmızı ve kaşıntılı olabilen döküntüler ile giden, genellikle tedavisiz olarak birkaç aylık sürede iyileşen dri rahatsızlığı. Gül hastalığı.
Hatırlatan: Özgür Artan
Ve hatirlatma notu: Hocam bi de Pitriasis Rosea var (Fikrimin ince gülü) onu ekleyelim diyecektim. Üfürükçüler arasındaki adı "Daş Gütnesi". Lezyonların üzerini tuzla ovarak okuduklarını üflerler.

Plasebo
Şekil olarak birlikte verildiği ilaca tam benzeyen ancak içinde etken madde bulunmayan, ilaç etkilerini değerlendirmede kullanılan sahte preparatlar.

Plastik ve rekonstrüktif
cerrahi Fiziksel fonksiyon bozukluklarının düzeltilmesini , kazalar, hastalıklar, doğuştan gelen kusur ve bozuklukların azaltılmasını amaçlayan bir girişimsel tıp uzmanlık dalı.

Plazma
Kanın biçimli kısmı (hücreleri) dışında kalan sıvı bölümü.

Plörezi
Zatülcenp. Akciğer zarının iltihabı.

Pnömoni
(Bkz. Zatürre) -

Polip
Organların ya da vücut boşluklarının yüzeyini kaplayan mukozadan kaynak alan saplı, mantarsı iyi huylu tümörler.

Pozoloji
Bir ilacın dozu, kullanma aralıkları, süresinin belirtildiği tarif yazısı.

Prematüre
Anne karnındaki normal suresini geçirmeden dünyaya gelen. Miad öncesi doğan.

Priapism -
Prostat
Erkekte mesanenin altında ve idrar yolunun başlangıcında yer alan, meni oluşumunda rolü olan salgı bezi.
Zor dostum zor... Gerçekte büyük bir prostat ile işemek ciddi ciddi zor iştir... Her adem kişide bulunan, kronolojik büyüme ile paralel büyüyen bu bez ahir ömürde ille de müdahale edilmesi gereken bir nokta olarak erkeğin önemli dertlerindendir... Bir de prostata müdahale ile cinselliğin biteceği düşüncesi yaygındır ki insanımız birkaç atımlık daha idare etsin bakalım diyerek doktora gitmeyi geciktirdikçe geciktirir...

Prostatit
Prostat bezinin iltihabı.
Bu da hekimle sırdaş olunan hastalıklardandır.. Özellikle hastası ile çabuk samimi olan hekimlerin ilk tepkisi "hocam sen bir halt yemişsin" şeklindedir... Az dertli ama zor iyileşen bir durum olarak üroloji uzmanlarına faydası çokçadır...

Psikanaliz
Freud tarafından psikiyatrik tedavide kullanılmaya başlanmış ve halen tanı ve tedavide kullanılan yöntem. Yöntemin esası bilinçaltına ulaşıp, oraları keşfedip sorunları derinlere inerek yerinde çözümlemeye ve çözünce de o sorunun çok daha az acı vermesine dayanır.

Psikiyatri
Ruhbilim. Ruhsal hastalıkların tanısı ve gerek ilaçlarla gerek de terapi yöntemleri ile sağaltımını amaç edinen bilim dalı.

Psikoz
Şahsın kişiliğinde derin bozukluklara yol açan ciddi ruhsal rahatsızlık.

Psoriasis
Bkz. Sedef Hastalığı.

Püstül Ciltte içinde cerahat bulunan kabarık lezyonlar.

Rabies Bkz. Kuduz.

Radyasyon
Enerjinin bir boşlukta ya da belirli bir madde ortamında ses yahut elektromanyetik dalgalar biçiminde yayılması. Işınım.

Radyasyon hastalığı
Belli dozun üzerinde ışına maruz kalma sonucunda ortaya çıkan, vücudun çeşitli sistemlerini etkileyen ve kısa, orta uzun vadede çeşitli belirtilere sebep olan rahatsızlık.

Radyoaktif
Işıma özelliğine sahip. Radyasyon yayan.

Radyoloji
X ışınları, ses dalgaları ve benzeri fizik yöntemleri kullanarak görüntülemeyle tanı hizmeti veren tıp dalı.

Radyoterapi
Habis tümörlerin ışınlama yöntemi ile tedavisi.

Rahim
Uterus. Dölyatağı. Döllenmiş yumurtanın yuvalanarak dış ortama uyum sağlayabilecek bir erginliğe kadar geldiği kadın organı.

Raşitizm
Bebeklik ve çocukluk çağlarında D vitamini eksikliğine bağlı oluşan kemik gelişim bozukluğu ve bunun sonrasında gelişen deformitelerin meydana getirdiği tablo.

Reanimasyon
Yeniden canlandırma. Durmuş ya da ileri derecede bozulmuş yaşamsal işlevleri geri getirme için yapılan çalışmaların tümü.
Refleks Bazı uyarıların bilişsel olarak farkedilmeden oluşturdukları otomatik ve hep birbirinin aynı olan hareketler ya da tepkiler.

Rehabilitasyon
Kişinin doğuştan veya sonradan, herhangi bir nedenle oluşan kalıcı veya geçici yetersizliklerinin, kaybedilmiş bazen de limitlenmiş olan fonksiyonel kapasitesinin belirlenerek tedavi edilmesi, psikolojik sosyal ve mesleki açıdan da desteklenerek günlük yaşamda bağımsız duruma gelmesini sağlamak için yapılan işler bütünü.

Retina
Gözün en iç kısmındaki ağ tabakaya verilen isim.

RİA
Gebelikten korunma amaçlı konulan Rahim İçi Araç. Spiral.

Rinit
Burun boşluklarını döşeyen mukozanın iltihabı.

Rinoplasti
Estetik ya da işlevsel bozuklukları düzeltme amaçlı olarak buruna uygulanan düzeltici cerrahi girişimlerin genel adı.
Bulaşmasak olmaz. Dişi zevatın neredeyse tamamı burunlarına bir cerrahi müdahale yapılması peşindedirler... Müşterinin bu kadar çok olması elbetteki bu işi yapacak aday sayısında da bir patlamaya sebep olur... Öyle ki burun düzeltme işi pazarında satıcı sayısı gün be gün artarken, bu rekabet fiyatların giderek düşmesine, lakin etrafta gezen acaip burunlu dişi kişilerin de mebzül miktarlara ulaşmasına sebep olmaktadır... Buruna müdahale edilen kişilerde birtakım gruplar vardır ki bunların başında " valla estetik değil emin ol nefes alamıyordum" cular gelir... Daha sonraki zamanlarda estetik yaptırma ihtimalini seven karşısındaki diğer eleman da "haklısın şekerim zaten belli bile olmuyor" şeklinde yemiş görünerek kendisine yol açar... Bir diğer grup bıçağı keskin lakin görme yetisi ya da güzellik kaygısı az olan zanaatkarın eline düşenlerdir ki ipince burun uçları, çizgi gibi burun delikleri ve dahi gerilmiş üst dudakları ile dörtyüz metreden farkedilirler... Tabii bir zamanların zenginlik alameti olan rinoplasti şimdilerde 18 yaş ile 50 yaş arası kişilere adeta mecburi uygulandığından bu ince burun nadidelerin eski havaları da kalmamıştır... Bir başka konu da burnu aşırı güzelleşen insanın diğer vücut bölümlerini beğenmemesi ve her defasında başka bir yeri için bıçak altına yatmaya uğraşmasıdır.. Bu durum da mafya ya girenin bir daha çıkamaması gibi bir kere burnunu elletenin kalça estetiği olmadan bu alemden kurtulamayacağı manasına gelir...

Romatoloji
Romatizmal hastalıkların incelendiği tıp dalı.

Sabin Aşısı
Poliomyelit (çocuk felci) hastalığından korunmak için uygulanan ve ağızdan alınan aşı.

Sadizm
Başkalarına fizik ya da ruhsal acı vererek cinsel haz duyma.

Sadomazoşizm
Acı vererek cinsel zevk alma ve acı duyarak haz almanın birleşimini anlatan terim.

Safra
Karaciğerden salgılanan, sarımsı yeşil renkte, içeriğinde öncelikle safra asitleri, bazı atık maddeler ve kan hücreleri metabolizmasının artık maddeleri bulunan özel sıvı.

Safra Kesesi
Karaciğerin alt kısmında bulunan, safra sıvısının toplandığı ve yoğunlaştığı ve sindirim işlemi ile senkronize olarak kasılıp içeriğini barsağa boşaltan kese biçimli organ.

Safra taşları
Genellikle kese içinde, safra kesesi alınmış olanlarda da nadiren safra yollarında oluşan taşlardır. Bunların çoğu kolesterol bileşiklerinin çökeltileri olup daha az vakada da pigment taşları denen oluşumlar görülür. Taşlı kesenin önemi sindirim işlevine yardımcı olmada zorlanması ve taşın ana safra yoluna düşerek tıkanma sarılığı yapabilmesindedir.

Sağırlık
İleri derecedeki işitme kaybı. Hiç duyamama ya da çok az duyabilme.

Salmonella
Tifo ve paratifo hastalıklarının da etkeni olan bir grup bakteriye verilen isim.

Saman nezlesi
Havayla solunan ve allerji yapan parçacıklara karşı gelişen allerjik burun yangılarının genel ismi. Genel kanaatin aksine saman bu olaya sebep olmaz çiçektozlarının sebep olması daha akla yatkındır.

Sanatoryum
Verem tedavisi için özelleşmiş hastane.

Sara Bkz.
Epilepsi.

Sarılık
Kırmızı kan hücrelerinin yıkımından ortaya çıkan ve karaciğerde metabolizması süregiden bilirübin adlı sarı maddenin çeşitli sebeplerle kanda birikmesi ve ardından göz akları ile cildin sarı renge boyanması hali. Sarılıklar karaciğer hücre hasarından, kan hücrelerinin aşırı yıkımından ve safra yollarının taş, tümör gibi sebeplerle tıkanmasından dolayı ortaya çıkabilirler.

Sarkoidoz
Lenf düğümleri, akciğerler, karaciğer, deri ve diğer dokuları etkileyen pütürlü bir iltihabi durumu içeren bir hastalık. Sebebi bilinmemektedir.
Sedef Hastalığı Ciltte kızarıklık, pullanmalar ve çatlamalarla giden, sebebi bilinmeyen, stress ve çevresel faktörlerle alevlenebilen, müzmin bir cilt hastalığı.
S
edimantasyon
Pıhtılaşması engellenmiş kanda alyuvarların birim zamandaki dibe çökme hızı.

Sellülit
1. Cildin bağ ve yağ dokularını etkileyen iltihabi süreç. 2.Dengesiz beslenme, hareketsizlik ve kalıtsal nedenlerden dolayı ciltte ortaya çıkan, derinin alt tabakalarında yağ dokusunun hemen çevresinde oluşan ve derinin üstünde portakal kabuğu görüntüsü bırakan ilerleyici rahatsızlık.
Çalış çalış ne fayda durumlarından birisi daha... Kadın cinsinin ciltaltı yağ dokusunun özelliğinden olsa gerek hele de biraz kilolu olanlarda mutlaka göze çarpar... Faydası tartışılır çeşitli tedaviler öncelikle yapanların dünyalığını doğrultmasına yarar... Tedavi olanlar ise şlk günlerde ümitli olup devam eden aylar içinde giderek ümitlerini yitirirler ki en azından bir sonraki sellülit tedavisi furyasına biraz daha akıllanmış olarak girsinler...

Semptom
Bir hastalığa eşlik eden ya da hastalığın göstergesi olan belirti.
Sendrom Bir hastalığı ya da rahatsızlığı işaret eden belirti ya da bulgular topluluğu.

Sepsis
Kan yolu ile bütün vücuda yayılan enfeksiyon.

Seroloji
Kandaki antijen-antikor reaksiyonları nın tanıda kullanılması ile ilgili bilim.

Sezeryan
Miadına gelmiş bebeğin, normal vaginal yoldan değil de karın duvarı alt kısmına açılan kesiden dışarı alınması işlemi. sectio caesaria.

Sfigmomanometre
Kan basıncını ölçmeye yarayan cihaz. Tansiyon aleti.

Sıtma
Hastalık yapıcı bir grup parazit olan plazmodiumların, anofel sivrisineklerinin dişileriyle insana bulaşan akut, ateşli bir hastalık. Hastalığın en bariz belirtisi olan, titremeyle yükselen ateş plazmodiumun çeşidine göre değişik aralıklarla olur. Teşhisi kolay, tedavisi ve korunması mümkündür.

Sifiliz Bkz.
Frengi.

Siğil
Derinin üst tabakasına veya mukozaya yerleşen Human Papillomavirüs olarak bilinen bir virüse ait infeksiyonlar . Siğillerin şekli bulunduğu bölgeye veya tipine göre değişmekle beraber, genellikle deriyle aynı renkte, kabarık, nasırımsı sert görünümdedirler.

Sindirim sistemi
Ağızdan alınan besinlerin, parçalanma, belli kıvama sokulma, emilebilecek hale getirilme, emilme ve daha sonra sıvı kısmınım alınarak posasının dışarı atılma işlemini yapan ve ağızdan başlayıp makatta biten boru şekilli sistem. Karaciğer, safra kesesi, pankreas da bu sistemin eklentileridir.
Nasıl ki ademoğlu çeşit çeşittir, sindirim sistemleri de bir o kadar çeşit... Kimi gün muhallebiyi öğütemeyen işkembelerimiz kimi gün çiğ köfte tabağına takla attırır.. Bir kısım hekimin düşüncesi bunun psikolojik durumla alakalı olduğu yönündedir... Bir de evladu iyalin hal ve hareketini, aşiyanın kalleşliğini, iş arkadaşlarının aymazlığını sindirememek vardır ki konumuzla alakalı olmasa da gerçek vakıadır...

Sinir sistemi
Beyin, beyincik, omurilik soğanı ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemi ve bunların uzantılarından oluşan periferik sinirler ile istemsiz çalışan otonom sinir sisteminin geneline verilen ad.
Sintigrafi Vücuda radyoaktif izotop verilerek organların durumları ve fonksiyonları hakkında bilgi edinilmesini sağlayan tanı yöntemi.

Sinüzit
Yüz kemikleri ve kafa tabanındaki kemiklerde bulunan, solunum sisteminin burunkısmına açılan boşlukların iltihabı.

Siroz
Karaciğerin virüsler ya da alkol gibi zararlı maddeler sebebiyle yineleyen hücre ölümü, halka biçiminde bağdoku artışı ve yumrular biçiminde doku yenilenmesi ile lkendini belli eden kronik haraplanma süreci.

Sistit
İdrar kesesi nin çeşitli sebeplerle olabilen yangısı.

Sivilce
Genellikle yüzü, omuzları, göğsü ve sırtı etkileyen, siyah ve beyaz noktalar, iltihaplı kızarıklıklar şeklinde görülen iltihaplı bir cilt-ciltaltı lezyonları.

Siyatik
Belden başlayıp bacak boyunca dallara da ayrılarak giden kalın sinir. Yanlış olarak bu sinirin hislendirdiği bölgenin ağrılarına siyatik denmekte olup doğrusu siyataljidir.
Çocukluğum boyunca yaşlı ademlerden, tombul teyzelerden en çok duyduğum yakınmalardan birisi "siyatiklerim azdı, bacaklarım kopuyor" lafıydı..Yıllar sonra hekimlik meslegine atılınca işin aslını kavradım... Bel bölgesinde oluşan dejenerasyon sebebiyle sinirlerin baskı altında kalmasıydı temel sebep... Bir başka önemli yanı da turp gibi sağlıklı yaşlıların da bazı şikayetleri olmalıydı ve geleceği gideceği belli olmayan siyatik ağrısı pek uygundu...

Solunum sistemi
Havanın alınması, belli ısıya getirilerek akciğerlere ulaştırılması, alveol adı verilen hava torbacıklarında kanın oksijenlenmesi ve karbondioksit içeriği fazla havanın atılması işini yapan ve ana organları iki adet akciğer olan sistem.

Sperm
Başı, gövdesi ve kuyruğu olan hareketli erkek eşey hücresi.

Stenoz
Boru ya da kanal biçimindeki vücut yapılarında doğumsal ya da sonradan olan daralma.

Stetoskop
Vücuta organların oluşturdukları sesleri dışarıdan dinlemeye yarayan alet.

Stres
Gerilim. Genel kullanımda psikolojik yüklenmeyi anlatmak amaçlı kullanılan bir terim.
Aman da aman pek bir önemli şikayet terimi daha...Ve tabii ki doktorlar için can kurtaran bir terim... Nedir diyecek olursanız, en ufak sıkıntıdan dolayı stress yükünün fazla olduğunu iddia edenler bir taraftan, ilkokul ikinci sınıf seviyesi zihni faaliyet yapanlar diğer taraftan koro halinde stressli olduklarını bağırmaktadırlar...Kocadan şikayet stress, iş hayatında başarısızlık stress, sevgili terketti stress, takımı yenildi stress şeklinde çok amaçlı kullanıma açık bir kelime olarak ifadeye yardımcı olmaktadır... Eh bizler de işin içinden çıkamadığımız her vakada stress yüküne bağlı olabilir der sırtımızı döneriz.. Oh.. Keka..

Su çiçeği
Varicella Zoster virüsünün yaptığı, içi sıvı dolu keseciklerle seyreden, döküntülü, ateşli bir çocukluk hastalığı.

Suppozituvar
Makat yoluyla (anal) yahut dölyolundan (vaginal) kullanılabilen ilaç formlarının genel adı. Fitil.
Suppozituvarların yanlış kullanımı üzerine yapılan geyiklerin haddi hesabı yoktur... Öyle ki herhangi bir yurdum insanına Temel in doktora "ne yani popomuza mı sokacaktık?" diye biten fıkrasını anlatın hemen hatırlayacaktır.. Yine de reel olarak kendisine fitil yazılan ademler vücuda hangi yolla dahil edecekleri konusunda mutlaka çekincede kalırlar...
Sünnet Penisin ucundaki prepusyum adı verilen derinin çepecevre kesilmesi.

Sürmenaj
Sürekli ve aşırı çalışmadan doğan yorgunluk; bitkinlik. Dinlenemeyen ve aşırı bedeni-zihinsel faaliyet gösterenlerde görülebilen unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve öğrenme kapasitesinin düştüğü bir depresyon türü.
Aman da aman naz niyaz teşhislerinden birisi daha..Geceyi gündüze katarak çalışanlara bir lafım yok ama üç kuruşluk iş yapıp da "çok çalışmaktan sürmenaj oldum" diyenlere bozulmamak elde değil.. Hele de yaptıkları iş bir derde merhem olmaktan uzak bir gaile olup da bunu yakınarak anlatanlara için için hırslanmaktan başka yapacak şey yok... Ve bir de hayatının ikinci yarısını yaşamakta olan ve takdir edilmek isteyen yönetici ve işadamı ekibine "efendim az çalışın sürmenaj olacaksınız " demek , bu ademler zamanında çok türk filmi seyrettiklerinden , iltifat yerine gecmektedir..

Şarbon
Antraks. Bacillus anthracis adlı spor haline geçerek doğada uzun süre kalabilme yeteneğine sahip bakterinin oluşturduğu, ölümcül olabilen, vücutta çeşitli sistemleri tutabilen enfeksiyon hastalığı.
Şark çıbanı Değişik leishmania türlerinin neden olduğu, iç organ tutulumu yapmayan ancak deride şekil bozuklukları ile seyreden bir enfeksiyon hastalığı.

Şeker hastalığı
Bkz. Diabet.

Şişmanlık Bkz. Obezite.

Şizofreni
Düşünceleri, algıları, duyguları ve davranışları etkileyen ve gerçekle ilişkinin ileri derecede bozulduğu, hastanın işlevlerinde önemli aksamalara neden olan belirtilerin görüldüğü kronik bir akıl hastalığı.

Şok
Kelime anlamı sarsılma olarak açıklanabilir. Dolaşım sistemindeki kanın çeşitli nedenlerle azalması, belli bölgelerde göllenmesi ile dokularda hücrelere yeterli oksijenin gelmemesi sonucu ortaya çıkar.

Şuur
Algılama ve algılananlara cevap vermenin mümkün olduğu uyanıklık hali. Bilinç.
Onu bunu bilmem "milli şuur" lafının hastasıyım...

Talamus
Beynin ak maddesi içindeki arka beyin boşluklarına yakın,iki adet, uyanıklık, koordine hareketler, duyu iletiminde rol alan ve beyin kabuğu ile koordinasyonu sağlayan gri çekirdek.

Talasemi
Akdeniz ülkelerindeki ırklarda görülen, kalıtımsal olarak geçen bir çeşit “kansızlık” hastalığıdır. Burada anemi oluşmasına neden olan etmen, kanda alyuvarların yapısında yer alan “hemoglobin” maddesinin yapımındaki kusurdur.Hastalığın temel ve klinik olarak iki ayrı şekli vardır.Bunlara Talasemi Major ve Talasemi Minör adı verilir.

Tansiyon
Dolaşım sisteminde atardamarlar içerisindeki kanın damar çeperine içten dışa doğru yaptığı basınç.

Tartar
Diş taşı.
Diş macunu imalatçılarının ve de diş doktorlarının hepimize zorla öğrettiği...Eskilerde herhalde pek bilinmiyordu ya da önem vermezdik.. Şimdi ise diş macunlarından beklenen süper etkinin olmazsa olmazlarından birisi... Bunda anti tartar etki var mı? diye sormadan asla almıyoruz formulleri neredeyse birbirinin aynı olan macunları...

Taşikardi
Kalp atışının yaşa, mevcut hastalıklara göre değişebilen normal değerlerinin üzerine çıkması. Sağlıklı erginde dakikada 90 üzeri kalp atışı taşikardi olarak kabul edilir.
Vatandaşın çarpıntı ile karıştırdığı bir durumdur... Çarpıntı kişinin kalp atışlarını duyumsaması olup taşikardi belli sınırın üzerine çıkmasıdır... Yine ülkemin özellikle kadın vatandaşları tarafından pek benimsenen bir sözcük olup, taşikardisi olmak bir rütbe olarak çok sevilir.. Hekime gelindiğinde hemen bu söylenir ve ille de hekimin hayret etmesi beklenir... Tamam kardeşim taşikardin varsa var... Bunu naz niyaz için kullanmanın alemi ne... Çocuk üzse, adam geç gelse taşikardi bahane...Tabii burada gerçek kalp hastalıkları seyrinde olan taşikardileri ayırıp konuşmak lazım...

Tendon
Kasların kemiklere yapışmasını sağlayan, lif şeklinde , çok sağlam bağ dokusu yapılar.

Tenya
Çeşitli uzunluklarda olabilen yassı solucanların genel adı.
Çiğ köftenin kebapçı muhabbetlerini tamamlayıcı öğe olarak kullanılmaya devam etmesi halinde kurtulmanın zor olduğu bir dert... (teşekkürler wahşi)

Testis
Er bezi. Erkekte sperm hücrelerinin üretildiği, iki adet, penisin kökünde skrotum adı verilen torbanın içinde bulunan elipsoid organ.
Üzerine değişik bir çok yorum ve muhabbet yapılmış olan erkekliğin simgesi mahiyetindeki çirkin organ... Güzel memleketimin erkek kişileri, yeni doğan bebelerinin hayalarını avuçlamadan cinsiyetlerinden emin olamazlar... Ve dahi yine memleketimde birisinin delikanlılık ölçüsü testislerinin büyüklüğü ve ağırlığı ve de olup olmamasıyla ilintilendirilir...Daha fazla güldüğüm bir durum da kadın kişiler için de övgü mahiyetinde "testisli" lafının kullanılmasıdır...

Teşhis
Hastalığın ne olduğunu araştırıp ortaya koyma, tanı.

Tetanos
Clostridium tetani adlı bakterinin sebep olduğu kasılmalarla kendini gösteren ölümcül bir hastalık.
T
ıbbi tedavilerle ilgili hurafeler
Konu derya... Benim kıt aklıma gelenler bunlar, siz de sizinkileri üşenmeyin, yollayın da yayınlayalım..
Burada lafa girerken ilk aklıma gelen affınıza sığınarak "kolonoskopi olanın delikanlılığı gitmez ya da kızlığı bozulmaz" şeklinde bir cümleydi... Evet bunu söylerim kolonoskopi istediğim hastalarıma...
Sonra düşündüm de ne kadar çok tıbbi hurafe ile savaşıyoruz diye... örneğin ilk duyduklarımdan birisi serum verilenin kilo almasıydı... Büyükler ev ziyaretlerinde aralarında konuşurlardı (tv öncesi dönem ) "yahu hastanede beş kilo serum yedim sonra bu kiloları aldım"... Koçum bir kere serum yenmez.. O ne biçim laf öyle.? Hem serum temel olarak su olup kilo falan aldırmaz... Sen iyileşecem diye vurdun gözüne pilav üstü dönerin sonra da suçu seruma atıyorsun...
Bir de kadınların ortak kanaati : bu kilolar doğumlardan kaldı... Elhak dogru ama emzirme döneminde çevredeki ninelerin " emzikli kadınsın ye helvayı süt olsun, ye aşureyi süt olsun" gazına geldiniz de ondan... Yeme hazzıyla emzirme hazzını birleştirip şiştiniz; suçu en tabii hadiselerden birisi olan doğuma atıyorsunuz... Bir de ortalıkta gezen suçsuz günahsız bebenizi gösterip "ben bütün kiloyu buna gebeligimde aldım" diye suçlamaz mısınız.. ahhh ah.. az yiyelim güzelleşelim... başka lafım yok öyle ona buna suç bulmayalım...
Gelelim bir zamanlar meşhur olan "sigara sinirimi alıyor diye doktor serbest etti" hurafesine.. Yapmayın etmeyin kardeşim sigara içecekseniz için de bari doktoru bu işe bulaştırmayın.. Neyse sigara konusunda bir konsensus oluştu da bu laf unutulmaya başlandı...
Bir de insülin mevzusu var... Diabet hastalarının cümlesi "aman insüline başlamayalım" diye neden yalvar yakar olurlar anlayabilmiş değilim... Hatta iyice izah edildikten sonra dahi "doktor bana kızacaksın ama ben bir daha sıkı diyet yapmayı deneyeyim, insülin verme" demeleri yok mu öldürür adamı... Bu işin en doğal tedavi yöntemi budur, zordur ama sağlıklı bir iştir deyip durursunuz. Tırmalarsınız...
Demir ilaçları kilo yapmaz..."Demir iğnesi verdi doktor; 20 iğne oldum yirmi kilo aldım" diyen uslanmaz oburlara pis pis bakmayı kendime şiar edindim... Bahane aramayın kardeşim...
Tansiyon ilaçları böbreği bozmaz.. Bunları kim nasıl aklınıza sokuyor kardeşim... Kullanmazsanız böbrek elden gider...Bu doğru... Gerisini hekime bırakın günahını sevabını tartsın ilacını versin...
İğne olursanız erkenden iyileşirsiniz diye de bir inanç vardır... Doğru yanlış bilemem ama bu inancın yaygınlığı ile hekimlerin "şunu bir şişleyeyim eve gitsin yatsın" düşüncesi paralellik gösterir...


Tıp Hastalıkları iyileştirmek, hafifletmek veya önlemek amacıyla başvurulan teknik ve bilimsel çalışmaların tümü, hekimlik, tababet.

Tifo
Ağız yolu ile bulaşan ve Salmonella Typhi adlı bakteri tarafından oluşturulan öncelikle barsak lenfatiklerinin tutulduğu sistemik hastalık.

Tifüs
Zorunlu hücre içi parazitlerinden olan ve bitler tarafından taşınan Coxiella Burnetti tarafından oluşturulan salgınlara ve ölümlere yol açmış olan ateşli hastalık.

Tik
Özellikle yüz ve boyun bölgesinde olmak üzere cizgili kaslardaki istemsiz kasılmalar.
Uçuk



Veba
Yersinia Pestis adlı mikroorganizmanın kemiricilerin özellikle de sıçanların ısırması ile insana bulaşması, önce bölgesel lenf bezlerinde daha sonra da mide barsak sistemi ve solunum sisteminde şiddetli iltihabi reaksiyon ve irinlenme meydana getirmesi ile kendini gösteren ölümcül, tarihi hastalık.

Zona
Herpes zoster cinsi virüsün oluşturduğu, su çiçeğine benzer cilt lezyonları ile ve belli bölgede kendini gösteren ağrılı cilt hastalığı. Gece yanığı.

Zoofili
Hayvanlara cinsel ilgi duyma.
Yani yokluktan olan ve göz yumulan sapmalar hadi bir dereceye kadar ama bu işin keyif halini almış olanına da bir türlü aklım ermedi...

Zührevi hastalıklar
Cinsellikle bulaşan hastalıkların genel adı.
Hasta ile hekimi sırdaş eden durumlardan birisidir... Fazlaca yalana da müsaade etmeyen bir durumdur... Cinsel organ civarında Herpes enfeksiyonu ile gelen hanım hanımcık bir kız size "ben bakireyim" diyemeyeceği gibi... Penis başı akıntısından yakınan bir genç te "asla kimseyle yatmadım" diyemeyecektir...
Bir de konuyla ilgili olsun ya da olmasın görünce keyif aldığım bir haber şekli vardır... Felan yerde fuhuş yapıldığını haber alan ekipler TV kameralarını da almış gitmişler ve ilgili yere baskın yapılmıştır... Haberin devamında görüntüden yüzünü ceketi ile örtmüş, göbekli, gömlekleri pantolonun içine sokulamayacak kadar acelesi olan orta yaşlı erkekler geçer... Anlatan ses fuhuş işine karışan kadınların gözaltına alınarak zührevi hastalıklar hastanesine sevkedildiklerini söylemektedir ve bu esnada polis minibüsüne bindirilmiş boyalı saçlı kadınlar ekranda görünmektedir... Zaman zaman da işgüzar bir muhabir -ki muhtemelen hevesli bir delikanlıdır- bayanlara mikrofon uzatarak "sizi kim bu işe soktu? " gibi cevabı önceden çok belli sorular sorar... Bu sırada bizler bayanların "anana sor!" dediğini biliriz ama kulağımıza diiiiit şeklinde bir ses olarak yansır...