Ardahan
Ardahan ili, Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Anadolu Bölgesiinde yer alan bir ildir.
Coğrafi Konumu
İlin Yüzölçümü: 5.035,51 km² (503.551 ha)
İlin Koordinatları
* Enlem: 41º36’13” kuzey, 40º45’24” güney
* Boylam: 43º29’17” doğu, 42º25’43” batı
İlin Nüfusu: 117.000
İlçeleri: Çıldır,Damal,Göle,Hanak,Posof
Önemli Dağları:Allahuekber Dağ'ı-Kabak Tepe (3055 m.),Keldağı (3033 m.),Ilgar Dağı (2918 m), Cin Dağı (2957 m), Kısır Dağı (3197 m), Uğurlu Dağ (2765 m), Gözedağ Dağı (3167 m), Ahaşen Dağı (2812m)
Önemli Akarsular: Kura Nehri, Posof Çayı,Çıldır Karaçay
Önemli Gölleri: Çıldır Gölü, Aktaş Gölü, Armutveren Gölü, Alabalık Gölü
Önemli Ovaları: Ardahan Ovası, Göle Ovası
Önemli Havzalar: Ardahan Havzası (Hanak ve Damal İlçelerini içine alan Meşe Ardahan Havzası dahil), Göle Havzası, Posof Havzası, Çıldır Havzası
Ardahan
Ardahan İli, Türkiye'nin en çok göç veren illerinden biridir. İlin başlıca gelir kaynağı tarım,arıcılık ve hayvancılıktır. İki tane sınır kapısı vardır: Gürcistan'ın Samshe-Javaketi Distriktine, Posof-Türkgözü (açık) ve de Çıldır-Aktaş (kapalı).
Doğa açısından eşsiz güzeliklere sahip olup yılın büyük kısmını kar altında geçirir. Eğitim seviyesi oldukça yüksek olan il, Kafkas Üniversitesi bünyesinde bir Meslek Yüksek Okulu ve 2008 yılında açılan Ardahan Üniversitesi'ne sahiptir. İlin başlıca halkı Kıpçak Türkleri, Karapapak Türkleri ve Türkmenler'dir. İlin en gelişmiş ve Okuma-Yazma oranı en yüksek olan ilçesi ise Posof'tur.
İlçeleri
* Çıldır
* Damal
* Göle
* Hanak
* Posof
Kültür
Ardahan Türk Mutfağı
Ardahan yöresinde yapılan meşhur mutfak ürünleri;
* Khinkal
* Kuymak
* Bişi
* Kete
* Kelecoş
* Fetir
* Yoğurt Çorbası
* Kaşar
Festival ve Şölenler
* Bal Festivali= Ardahan(Merkez)
* Aşıklar ve Türkü Şöleni= Posof
* ******ün İzinde Gölgesinde Damal Müzik Festivali= Damal
* Kaşar Festivali= Göle
* Göl Festivali= Çıldır
* Kar ve Buz Festivali= Ardahan(Merkez)/Çıldır
* Aşık Zülali Yayla Yayık Yayma Şöleni= Aşıkzülali Köyü/Posof
* Bülbülen Yayla Festivali= Ardahan(Merkez)
* Hasköy Yayla Şöleni= Hasköy/Ardahan
* B. Eminbey (Cilvana) Seyranı/Posof
Turistik Yerler
Doğal Mekanlar
* Çıldır Gölü (Çıldır)
* Aktas Gölü (Çıldır)
* Armutveren Gölü (Posof)
* Tikas Gölü (Posof)
* Bülbülen Yaylası (Ardahan)
* Urama Yaylası (Posof)
* Yeniköy Şelalesi (Posof)
* Kanlı Göl (Posof)
* Süngülü Mağaraları (Posof)
* ******ün Sulieti (Damal)
* Akçakale (Çıldır)
* Suskap Yaylası (Posof)
* Ayaz Göl (Posof)
Kale ve Surlar
* Ardahan Kalesi (Ardahan)
* Şeytan Kalesi (Çıldır)
* Kurtkale (Çıldır)
* Mere Kalesi (Posof)
* Cak Kalesi (Posof)
* Kazan Kale (Ardahan)
* Kinzi Kalesi (Ardahan)
* Kalecik Kalesi (Göle)
* Kol Kalesi (Posof)
* Ur Kalesi (Ardahan)
* Sevimli Kalesi (Hanak)
* Kurt Kale (Çıldır)
* Kırnav Kalesi (Hanak)
* Ölçek Kalesi (Ardahan)
* Savaşır Kalesi (Posof|}
Etnik Yapısı
Ardahan ilinin tahminen %85'ini çeşitli Türk boyları oluşturmaktadır. %15'ini ise Kürt'ler,geri kalanını Malakan'lar, Zazalar Çingene'ler (yerli halk arasında Mutruf'lar) ve Tatlar oluşturmaktadır. İlde ayrıca Gürcü, Lezgi, Laz, Acar asıllı Kafkas göçmeni Türkleşmiş aileler de vardır. Azeri'ler, Ahıska Türkleri, Yerli Türkler, Kıpçak Türkleri ve Türkmenler de bulunmaktadır. İldeki Terekemeler büyük bir çoğunlukla Çıldır ilçesinde, Kıpçak Türkleri Posof'un tamamı, Çıldır ve Ardahan(Merkez)'in bir bölümü , Türkmenler ise Damal ve Hanak'ta yoğunlukla bulunmaktadır.İlin genel olarak meshep yapısı Sünni(Hanifi)'dir. Ama ilin %13'ü de Alevilerdir. Alevi'ler Damal'ın bir köyü İkizdere(Nunus) köyü hariç tamamı, Hanak ilçesinin 12 köyü, Göle'ninde 4 köyü Alevidir. İldeki Kürt'lerin büyük çoğunluk olduğu ilçe Göle'dir. Göle ilçesinde Kürt oranı %60, Türk Nüfusu ise %40'ını oluşturmaktadır.
İdari Yönetim
* Milletvekilleri
Yapılan son Genel Seçimler´de yani 22 Temmuz 2007 gününde Ardahan halkı iki milletvekilini Türkiye Büyük Millet Meclisi´ne gönderdi. Bu milletvekilleri ve partileri şöyledir[1]:
* Ensar Öğüt (Cumhuriyet Halk Partisi)
* Saffet Kaya (Adalet ve Kalkınma Partisi)
* Vali ve Belediye Başkanı
1953´de Çorum´da doğan Murat Yıldırım Ardahan Valiliği´nin başına 18 Temmuz 2005 günü atandı. İl merkezinin belediye başkanlığını ise 1956 Ardahan doğumlu Mikail Kayatürk yapmaktadır. 1999´da Bağımsız olarak bu göreve başlayan Kayatürk daha sonra DYP´ye geçmiştir.230 köy mevcut olup buralar yerel seçimlerle işbaşına gelen muhtarlar tarafından yönetilmektedir.
* İlçe ve Belde Belediye Başkanları
*
o Çıldır Bld. Bşk.: Zarif Kılıç (Cumhuriyet Halk Partisi)
o Damal Bld. Bşk.: Gülcemal Fidan (Cumhuriyet Halk Partisi)
o Göle Bld. Bşk.: Kasım Öztürk (Cumhuriyet Halk Partisi)
o Hanak Bld. Bşk.: Selahattin Kormaz(Doğru Yol Partisi)
o Posof Bld. Bşk.: Şükrü Bozyiğit (Cumhuriyet Halk Partisi)
* Belde Belediye Başkanları
*
o Aşıkşenlik Bld. Bşk.: Adnan Gündoğdu (Doğru Yol Partisi)
o Köprülü Bld. Bşk.: Kemal Muhittinoğlu (Adalet ve Kalkınma Partisi)
o Ortakent Bld. Bşk.: Necat Tuna (Cumhuriyet Halk Partisi)