Orta Kulak İltihabı
Orta kulak iltihabı, daha çok küçük çocuklarda, sıklıkla ilkbahar ve kış aylarında görülür, ancak yetişkinleri de etkileyebilir. Önemli bir sağlık sorunudur. Ciddi kulak ağrısına ve iltihabın, kulağa komşu yapılara geçmesine yol açabilir. İşitme kayıplarına yol açtığı için çocuğun öğrenme kapasitesini ve konuşma gelişimini bozabilir. Acilen ve etkili şekilde tedavi edilirse sorun büyümeden düzelir ve işitme normale döner. Bu yüzden belirtilerini tanımak ve daha başlangıçta tıbbi girişimde bulunmak önemlidir.
Orta kulak nedir?
Orta kulak, bezelye büyüklüğünde, içi hava dolu bir boşluktur. Kulak zarı ile dış kulak yolundan ayrılmıştır. Zara ve birbirine yapışık üç kemikçik, titreşen zardan ses dalgalarını iç kulağa iletir ve oluşan sinir uyarıları beyine gönderilir. Sağlıklı bir kulakta orta kulak ve dış hava basıncı eşit olmalıdır. Zar ancak bu şekilde serbestçe titreşebilir. Hava, orta kulağa östaki tüpü denilen dar bir tüp yoluyla girer. Östaki tüpü geniz ile orta kulak arasında bağlantı sağlar. Esnemek ve yutkunmakla kulağınızda duyduğunuz çıtırtı, orta kulağa giren hava kabarcığı ile olur. Bu şekilde hava basıncının eşitlenmesi, otomatik olarak günde bin defadan fazla yapılmaktadır.
Orta kulak, iltihabi burun ya da boğazdan östaki tüpü yoluyla orta kulağa geçen, bakteri veya virüslerle meydana gelir. Östaki borusunun çalışması, soğuk algınlığı, sinüzit ya da boğaz enfeksiyonu veya alerjik nedenlerle oluşan ödeme (şişliğe) bağlı olarak bozulmuştur.
Orta kulak iltihabının belirtileri nelerdir?
Kulak ağrısı en önemli belirtidir. Kulak ağrısını tarif edemeyecek kadar küçük olan çocuklar hasta kulağı ovalarlar veya çekmeye çalışırlar. Çocuklarda ateş de olabilir. İşitme, genellikle orta kulakta biriken sıvıya bağlı olarak azalmıştır. Bu sıvı kulak zarının yeterince titreşmesini engeller. Kulak zarında kızarıklık vardır ve orta kulakta mukus ve cerahat toplanmıştır. Bazen kulak zarı yırtılır ve cerahat dışarı akar fakat sıklıkla cerahat orta kulakta kalır. Şişen iltihaplı östaki tüpü, yutkunma ile açılmaz ve içerideki cerahatin genize akmasına izin vermez. İltihabi durumun akut ve ağrılı durumu geçtikten sonra, orta kulakta mukus birikebilir. Bu durum çocuklarda sıklıkla kronikleşir ve haftalar, aylar hatta yıllar boyu sürebilir.
Tedavisi nasıldır?
Tedavide antibiotikler kullanılır. Kulak ağrısı çabuk geçse de iltihabın tamamen temizlenmesi daha uzun süre alacaktır. Bu süre 10-14 gündür. Soğuk algınlığı ve allerji beraberse, dekonjestan ilaçlar, ağrı ve ateş düşürücü ilaçlar ve burun damlası da tedavide yer alır.Çoğu zaman uygun ilaçlarla yapılan evde tedavi, orta kulak iltihabını tamamen iyileştirir. Bazı vakalarda miringotomi (kulak zarını delme) işlemi gerekebilir. Kulak zarında oluşturulan minik açıklıktan orta kulaktaki sıvı boşaltılır ve ağrı azaltılır. Delinen yer birkaç gün içinde, çoğu zaman orta kulak iltihabı tam düzelmeden kendiliğinden iyileşir ve kapanır, kulak zarında herhangi bir hasar oluşturmaz.
Seröz otitte (orta kulakta sıvı) oluşması durumuda ise, kulak zarına içi boş bir havalandırma tüpü yerleştirilmesi gerekebilir ve orta kulak basıncının normalleşmesi sağlanır. Bu yolla çocuğun işitmesi düzelir. Tüp orta kulak iltihabının tamamen düzelip, östaki tüpünün tekrar normal çalışmaya başlamasına dek yerinde bırakılır. Bu süre birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişir. Bu süre içinde kulağa su kaçırılmamalıdır
Dış Kulak İltihabı
Eksternal otit, dış kulak yolunu döşeyen derinin ve kulak zarının dış yüzeyinin iltihabıdır. Dış kulak yolu sıcak, karanlık ve nemli bir sahadır. Bu durum bakteri ve mantarların üremesini ve kolayca hastalık yapmasına sebep olabilir. . Eksternal otit, orta kulak iltihabından farklıdır.
Eksternal Otit (Dış Kulak Yolu İltihabı) Neden Kaynaklanır?
Bir takım etkenler, eksternal otitin görülmesini sıklaştırabilir.
Sık aralıklarla duş alımı veya havuzda yüzme sonucunda kulak yoluna fazla miktarda su girebilir. Su, kulak yolunun hemen girişindeki ter ve yağ bezlerinden salgılanan ve kulak kiri olarak bilinenen koruyucu mumu yok etmektedir. Böylelikle bakterilerin ve mantarların üremesi de kolaylaşmaktadır.
Kulakların sık aralıklarla temizlenmesi aynı şekilde kulakğın koruyucu mumunu yok eder ayrıca dış kulak yolu cildini inceltir ve iltihaba neden olur.
Eğer, kulağınızı kulak yoluna parmak veya herhangi bir sert madde ile yaralarsanız kulak yolunun cildinde oluşacak çok küçük çatlaklardan mikroplar girer ve iltihap gelişebilir.
Psöriasis gibi vücudun diğer bölgelerinde de görülebilen cilt hastalıkları kulak yolunda da gelişebilir ve kulak yolu iltihabının gelişmesini ve tekrarlarına neden olabilir.
Eksternal Otit’ de (Dış Kulak Yolu İltihabı) ne hissedilir?
Kulak kaşıntısı.
Zonklayıcı tarzda da boyun ve göz çevresine yayılabilen kulak ağrısı olabilir. Ağrı, kulağın hareket ettiği çiğneme anında ve/veya kulak yolu hemen önündeki kıkırdak çıkıntıya basmakla artabilir.
Kulaklar tıkanabilir. Basınç hissi, dolgunluk olabilir ve işitme duyusu azalabilir.
Kulak akıntısı olabilir.
Eğer, bu özelliklerden herhangi birini kendinizde görürseniz, hekiminize danışınız. Tedavi sonucunda bu yakınmalar geçecektir.
Ekternal Otit (Dış Kulak Yolu İltihabı) Nasıl Tedavi Edilir?
Doktorunuz kulak yolunu muayene edecek ve bulunan akıntı veya iltihabı temizleyecektir. Ayrıca, kulak zarınızı muayene edecek ve ek iltihap olup olmadığına bakacaktır. Bir çok Eksternal Otit olguları kulak damlaları, ve gerekirse haplar ile tedavi edilir.
Kulak Damlaları Nasıl Kullanılmalıdır?
Doktorunuz damlayı ne kadar süre ile günde ne sıklıkla kullanmanız gerektiğini söyleyecektir. Kulağa ilaç damlatılmadan önce avuç içerisinde ilaç ısıtılmalıdır. Böylece, ilacı damlattıktan sonra baş dönmesi hissi önlenecektir. Kulak memesi ileri geri hareket ettirilerek ilacın kulak yolunda ilerlemesi sağlanmalıdır.
Daha ne yapılabilir?
Doktorunuzun önerilerine uyunuz ve tüm ilaçlarınızı eksiksiz şekilde kullanınız. Eksternal Otit tedavisi, zor ve uzun sürebilen bir tedavidir
Aşağıdaki öneriler tedaviye yardımcı olacaktır.
7-10 gün için kulaklarınızı kesinlikle kuru tutmaya çalışın.
Duş yapmak yerine banyo yapmayı tercih edin. Saçlarınızı yıkarken suyun kulaklarınıza kaçmasını pamuk tıkayarak engellemeye çalışın.Kulak tıpası kullanmayın. Banyoda kulağınızın ıslanması durumunda temiz kuru bir pamukla içine birşey sokmadan kurulayın.
Su sporlarından kaçının. Su sporlarına tekrar başlamadan önce doktorunuza danışın.
Reçete edilen ilaçlar dışında kulaklarınıza bir ilaç damlatmayın.
Kaşıma ve ovma, ekternal otiti şiddetlendirecektir.
Yakınmaların şiddeti genellikle tedaviden sonraki ilk üç gün içerisinde dinecek, on gün içerisinde ise geçecektir. Bu güne kadar bir gelişme görülmezse hekime danışılmalıdır.
Eksternal Otit Nasıl Önlenebilir?
Eksternal Otit’i (Dış Kulak Yolu İltihabı’nı) önlemenin en güvenli yolu, kulak yolunun savunma mekanizmalarının iyi çalışmasını sağlamaktır. Bazı ipuçları yardımcı olabilir.
Kulak çubuğu, ataç, sıvı veya sprey maddeler veya parmağınızı kulak yoluna sokmayın. Bu işlem dış kulak yolu derisini zedeleyebilir. Eğer, kulağınız kaşınırsa doktorunuza danışınız.
Kulak kirini (mumunu )çıkarmaya çalışmayın. Eğer, işitmenin etkilendiğini hissediyorsanız, herhangi bir diğer nedenin bulunup bulunmadığını değerlendirmek amacı ile doktorunuza danışınız.
Kulaklarınızı mümkün olduğu kadar kuru tutmaya çalışın. Yüzme veya duş almadan sonra kulaklarınızı havlu ile kurulayın. Başınızı ve kulak kepçelerinizi hareket ettirmeye çalışarak suyun dışarı akmasını sağlayın. Düşük derecede ayarlanmış, saç kurutma makinesi, kulak yolunu kurutmada yardımcı olabilir, ancak kulağınızdan 30 cm. uzakta tutun.
Sık tekrarlayan dış kulak yolu iltihabınız oluyorsa yüzme sırasında ise başlık kullanarak suyun kulaklarınıza kaçmasını engelleyebilirsiniz. Kulak tıkacı, kulaklarınızın iltihaplanmasına olanak sağlayabilir.