ATEŞ NEDİR?
Vücut ısısının normalin üzerine çıkması
ateş olarak tanımlanır. Normal vücut
ısısına ait sınırları belirlemek zordur.
Genel olarak makattan ölçülen normal
vücut ısısı 36.1 - 37.8 Cº olarak kabul
edilir.
Çocuklarda vücut ısısı, erişkinlerden
daha yüksektir ve ateşin gün içinde belli
bir ritmi vardır. Akşam üstü saatlerinde,
makattan ölçülen ateş, 38.5 dereceye
kadar çıkabilmektedir. Çocuklarda en
yüksek vücut ısısı saat 17-19 arasında,
en düşük ısı ise saat 24- 06 arasında
olmaktadır. Gün içinde 1.1 dereceye
kadar değişiklik olabilir.Yaşlar büyüdükçe
vücut ısıları erişkin düzeylere doğru
düşer.
Vücut ısısı ağızdan, makattan, koltuk altı
ya da kulaktan ölçülebilir. Koltuk altı
ısısı, gerçek vücut ısısından biraz daha
düşüktür. Çocuklarda, ağızdan ölçüm
gerçek vücut ısısını yansıtır ancak sıcak
veya soğuk gıda yemiş olmasından ya da
solunum hızından etkilendiği için pek
tercih edilmez.Makattan alınan ölçüm de
ağızdan alınandan 1 Fº, koltuk altı ısıdan
ise 2.5 Fº daha yüksektir. Küçük
çocuklarda ateş, makattan ölçülmelidir.
Neden ateşimiz çıkar?
Kimi bakteri ya da virusların salgıladığı
maddeler ya da kendileri, vücudumuzu
uyararak endojen pirojen dediğimiz
maddelerin artışına yol açar.Bu
pirojenler de beyinde hipotalamusta etki
ederek önceden ayarlanmış termostat
derecesini yükseltirler.Bu da ateşe
neden olur.
Ateşin yükselmesi vücutta nelere yol
açar?
Ateşin yükselmesi sırasında titreme,
perifer damarlardaki geçici daralmaya
bağlı olarak eller ve ayaklarda soğuma
gibi belirtiler ortaya çıkar.
37 derecenin üzerindeki her 1 derecelik
artışta metabolizma hızı %10-12 artar.
Buna bağlı olarak kalp atışları hızlanır,
sıvı ve kalori ihtiyacı artar.Tüm bunlar da
kalp ve solunum sistemine ek yük
getirir. 6 ay-6 yaş arası çocuklarda ateşli
havaleye yol açabilmekte; ayrıca
çocuklarda huzursuzluk, sayıklama,
halüsinasyon gibi etkiler
yapabilmektedir.
Ateşle nasıl mücadele edebiliriz?
İlaçlar
Soğuk uygulam
Çocuklarda Ateş
Ateşi Nasıl Kontrol Altına Alırız?
Çocuk ve bebeklerde ateş görüldüğünde evde alınabilecek basit ve temel önlemler önemlidir. Ateşin tedavisi yanlızca ateş düşürücü ilaçlarla değil, aynı zamanda uygun yaklaşımlarla desteklenmelidir. Bu destek yaklaşımlar ateş düşürücü kullanmak kadar önemlidir.
Ateşli bebeğin bulunduğu ortamın ısısı 21-22 C arasında tutulmalıdır. Oda ısısının ayarlanması için havalandırmalar ve vantilatörler kullanılabilir, ancak bebeğin direkt olarak hava akımının karşısında olmamasına dikkat etmek gerekir.
* Çocuğun üzerindeki fazla giysiler çıkartılarak az ve gevşek giysilerle çocuğun ısısının düşürülmesine yardımcı olmalı.
* Ateşli çocuğun kalori gereksinimi artar, bu nedenle aç kalmamasına dikkat ederek beslenmesi desteklenmeli. Ancak beslenme için aşırı zorlanmamalı.
* Yüksek ateşi düşürebilmek için ılık su (29-32 °C) ile ıslatılmış bir bezle vücut keseler tarzda silinir.
* Yüksek ateşte vücudun daha fazla sıvıya ihtiyaç duyması nedeniyle bol miktarda sıvı almasını sağlamalı. Verilecek sıvının çok sıcak veya çok soğuk olmamasına dikkat etmeli.
* Doktorun tavsiye ettiği bir ateş düşürücü (antipiretik) kullanarak ateşi kontrol altında tutmalıdır. Ateş düşürücüler çocuğun yaşına ve kilosuna bağlı olarak farklı miktarlarda kullanılırlar; bu nedenle bir hekime danışarak kullanılmalıdır.
* Banyoya girebilecek konumdaki çocuklar, ılık su ile ve keseler tarzda silinerek duş yaptırılabilir. Saçların çok ıslatılmamasına dikkat edilir.
Ateşli Çocuğa Neler Yapılmamalı?
Ateşi yükselen çocuklarda yapılması gereken bazı basit işlemler ateşi almakta çok yardımcı olurken bazı yanlış uygulamalarda tedavinin uygun olarak yapılmasını engellemektedir.
Bu YANLIŞ UYGULAMALAR kısaca şöyle sıralanabilir :
* Çok soğuk ve belli bölgelere konup bırakılan bezler titremeye neden olarak ateşin daha da yükselmesine yol açar
* Alkol ve sirke ile vücudu silmek
* Üşüyebilir korkusu ile giysilerini çıkartmamak ve daha çok giydirmek
* Çok sicak veya çok soğuk içecekler vermek
* Yanlış ateş düşürücü kullanmak
- Aşırı dozda veya eksik dozda ilaç kullanmak
- Uygun aralıklarda ateş düşürücü kullanmamak
* 12 yaş altındaki çocuklarda viral enfeksiyonlar olduğunda doktora danışmadan ilaç kullanmak.
Acil Durumlar
Ateşi yükselen çocuklarda ve özellikle bebeklerde aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçı ateşe eşlik ediyorsa zaman kaybetmeden bir doktora gidilmelidir. Çünkü; ciddi bir hastalığın da belirtisi olabilen ateşe aşağıdaki belirtiler de eklenebilir ;
* Ateş özellikle 2 yaş altındaki bebeklerde görülüyorsa
* Ateş bebek ve çocuklarda 40 °C'nin üzerinde görülüyorsa
* Bebek ve çocuklarda ağlama, inleme ve dokunulduğunda huzursuzlanma varsa
* Ateşin yanında uyku eğilimi varsa
* Ciltte döküntüler oluşuyorsa
* Zor nefes alıp verme başlıyorsa
* Yutkunma güçlüğü çekiliyorsa
* Daha önce "havale" geçirmiş ise
* Genel görünümünde kötülük varsa
* Boyun kısmında sertleşme varsa
* Devamlı kusma, diyare (ishal) oluyorsa
Diş Çıkarma Dönemleri
Bebek doğana kadar görülmemelerine rağmen dişlerin oluşumu doğumdan önce başlar. İlk dişler ana rahmindeki yaşamın altıncı haftasında ve ikinci dizini de beşinci ayda olmak üzere harekete geçer. İlk dişler yani süt dişleri genellikle 5. ve 10. aylar arasında çıkar ve 30. ayda da sonlanır. Dişlerin oluşumu ve çıkması normal bir süreçtir ve fizyolojik bir olaydır. Ancak diş etinde lokal doku değişikliklerine neden oldukları için bölgesel iritasyona yol açabilmektedirler. Bunun için diş çıkartma dönemlerinde hemen hemen her bebekte görülen başka problemler olmaktadır. Bu dönemde ;
* Sert nesneleri ısırma isteği olur, diş etleri kaşınan bebekler bunu azaltmak için sert cisimleri çiğnemeye çalışırlar, bu da hassas diş etinin yaralanmasına neden olabildiği gibi o bölgede enfeksiyonlar için zemin hazırlayabilir
* Acı hissi ve ağrı oluşur.
* Aşırı tükürük ve salya salgılaması oluşur.
* Uykusuzluk ve halsizlik olur
* Huzursuzluk ve ağlama nöbetleri oluşur
* Hafif veya orta derecede ateş oluşur. Buna kulak enfeksiyonları eklenebilir.
Bütün bu belirtiler dişlerin çıkmasından sonra kısa sürede biter ancak diş çıkartma dönemleri aileler için oldukça rahatsızlık verici bir süreçtir.
Ağrı ve acı hissini giderici ilaçlar ve bebeğin diş etinde meydana gelebilecek enfeksiyonları önlemek için de antiseptik (mikrop kırıcı) bileşikler faydalı olabilmektedir.
Diş çıkarma döneminde görülebilen ateşin de giderilmesi için güvenilir bir ateş kesici olan parasetamol kullanılabilir.