Hiperhidroz aşırı veya beklenmedik terlemeyle karakterize fizyolojik ve tıbbi bir durumdur. Terlemek vücut için doğal bir mekanizma olmakla birlikte, normal vücut ısısını korumak için gerekenin ötesinde terlemek deri için tahriş yaratıcı ve kişi için de utanç verici ve stresli bir duruma neden olabilmektedir.
< b>
Hiperhidrozlu kişiler ne kadar terledikleri konusunda sürekli üzülüyor olabilirler. Bazıları her gün terlemeyi önlemek için saatler harcayabilir – kıyafetleri değiştirmek, “ferahlamak”, silmek, koltuk altlarına mendil veya ped yerleştirmek, banyo yapmak ve koyu renkli, hacimli giysilerin altına saklanmak. Hiperhidrozlu hastalar terleme problemleri yüzünden zaman zaman arkadaşlarını kaybedebilir ve fırsatları kaçırabilir. Bu hastalar insanların ne düşüneceklerinden korktukları için evde kalma mazeretleri bile üretebilirler ve hatta insanlarla etkileşimde olmayacakları kariyerleri de tercih edebilirler. Depresyon ve güven azlığı gibi duygusal problemler de oluşabilir.
Neden Terliyorsunuz ?
Terleme insanın yaşaması için vazgeçilmez bir öğedir ve vücudu aşırı ısınmadan koruyarak klima gibi görev yapar. Şaşırtıcıdır, bir bezelye tanesi büyülüğündeki bir ter damlası yaklaşık 1 litre kanı 1C° soğutabilir.
Vücudun çeşitli yerlerinde dağılmış iki ila dört milyon ter bezi mevcuttur. Bunların çoğunluğu, ayak tabanlarında, avuçlarda, alında, yanaklarda ve koltuk altlarında yüksek miktarlarda bulunan “ekrin” ter bezleridir.
Ekrin bezleri buharlaşma yoluyla ısı kaybını sağlayarak vücudun kendi ısısını kontrol etmesini sağlayan kokusuz, berrak bir sıvı salgılar.
Diğer bir ter bezi türü “apokrin” bezdir. Apokrin bezleri koltuk altlarında ve genital bölgede bulunur. Koyu bir sıvı üretirler. Bu sıvı deri yüzeyindeki bakterilerle temas ettiğinde karakteristik güçlü bir koku üretir.
Hem ekrin hem de apokrin ter bezleri sinirler tarafından uyarılır.Bu sinirlerin aracılık ettiği durumlardan bazısı aşağıdaki gibidir:
- Beyinden gelen vücudun çok ısındığını belirten iletiler
- Hormonlar
- Duygular
- Fiziksel etkinlik veya egzersiz
Hiperhidrozlu bir kişide ter bezleri uyarana fazla reaksiyon gösteriyor gibidir ve genel olarak da gereğinden fazla ter üretecek şekilde aşırı hareketli de olabilmektedir.
Hiperhidroz ailelerde genetik olarak görülmektedir ancak tam nedenleri hakkında daha fazla bilgi pek yoktur.
Fokal hiperhidroz
Hiperhidrozlu hastalarda aşağıdaki bir veya birkaç alanda sıklıkla terleme gözlenir:
Aşırı terleme esas olarak eller, ayaklar veya koltuk altlarını etkiliyorsa, buna fokal hiperhidroz denir. Fokal hiperhidroz, daha az sıklıkta görülmekle birlikte yüzü de etkileyebilir.
Hiperhidroz, yemek yediğimiz zaman oluşan tükürük salgısı ile de tetiklenebilir; ayrıca bazı baharatlı yemeklerde ter salgısını artırabilir, buna da tatsal hiperhidroz denir.
Primer ile sekonder hiperhidrozun karşılaştırılması
Hiperhidroz elleri, ayakları, koltuk altlarını veya yüzü etkilediğinde buna primer hiperhidroz denir. Bu, aşırı terleme probleminin bağımsız bir durum olduğunu ve altta yatan başka bir sağlık sorunu ile ilişkili olmadığı anlamına gelir.
Ender vakalarda, aşırı terleme vücudun tamamında görülebilir. Buna jeneralize hiperhidroz denir ve sıklıkla altta yatan başka bir tıbbi durumdan veya bir ilacın yan etkisi sonucunda ortaya çıkar. Hiperhidroz başka bir sağlık sorunundan veya ilaçtan kaynaklanıyorsa buna sekonder hiperhidroz denir.
İlgili hastalıklar
Çeşitli durumlar sekonder hiperhidroza yol açabilir: Örneğin;
- Endokrinolojik bozukluklar (hiperpitüitarizm, hipertiroidizm, diyabet gibi)
- Kanser
- Nörolojik problemler
- Tüberküloz dahil olmak üzere kronik enfeksiyonlar
- Menopoz
- Omurilik yaralanması
Buna ilaveten, hiperhidroz anksiyete bozuklukları ile ilişkili olabilir. Ancak bu demek değildir ki hiperhidroz “tamamıyla kafanın içindeki bir şeydir”. Aksine, araştırmalar bu durumun psikiyatrik (veya mental) bir bozukluk olmadığını; aşırı terlemenin bunun ötesinde özellikle sosyal anksiyete bozukluğu (veya SAB) türündeki bozuklukların bir bileşeni olarak görülebileceğini ortaya koymaktadır.
Hiperhidrozun sıklıkla duygusal stres ile birlikte daha da kötüleşse de hiperhidrozlu hastaların çoğunun SAB’a sahip olmadığını aklınızdan çıkarmayın. Bazı hiperhidroz hastalarında anksiyete semptomları (örneğin depresyon ve sosyal izolasyon), sosyal anksiyete bozukluğuna sahip oldukları için değil aşırı terlemenin yarattığı utanç, rahatsızlık ve kısıtlılığa tepki olarak görülmektedir. Bu iki durum arasındaki ilişki karmaşıktır. Hiperhidroz ve SAB hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız doktorunuzla konuşun.
TEDAVİ İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLER
Bu işlemler sonrasında aşırı terleme geçici ya da kalıcı olarak ortadan kalkıyor ve önemli bir sorun olmaktan çıkıyor.
İyontoforez: Küçük su banyosu içinde, yarım saat boyunca, hastaya hafif elektrik akımı veriliyor. İnternational Hospital'den Dermatoloji Uzmanı Dr. Buket Pençe bu yöntemi şöyle anlatıyor; "Metal plakanın üzerine ıslak sünger konuluyor. Kol altı, el ayası, ayak tabanı gibi terleme olan bölgeye yerleştiriliyor. Islak sünger, iyontoforezi sağlıyor. Yani, suyun içindeki iyonlar ayrışıyor ve ter bezlerinin çalışmasını bloke ediyor. Hiçbir yan etkisi olmadığı için hamileler de dahil olmak üzere herkes rahatlıkla yararlanabiliyor. İşlem sırasında ağrı ya da sancı hissedilmiyor. Bu cihaz evde de rahatlıkla uygulanabiliyor. Hafif ve orta derecede terlemesi olan kişilerde oldukça başarılı sonuçlar elde ediliyor."
Alman Hastanesi'nden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Elif Gürkan, bu yöntemin 3 günde bir, yarım saatlik seanslar halinde, süreleri azaltılarak birkaç ay uygulandığını belirtiyor.
Botox: Özellikle koltuk altı terlemesinde kullanılıyor. Aslında doğal bir zehir olan ve sulandırılarak kullanılan "botulinum toksini" ter bezlerini çalıştıran sinirleri felç ederek aşırı terlemeyi durduruyor. Muayenehane şartlarında gerçekleştirilen botox uygulaması yaklaşık 30 dakika sürüyor. Lokal anestezik krem uygulandıktan sonra herbir koltuk altına seri enjeksiyonlarla botox enjekte ediliyor. Santimetre kareye bir enjeksiyon yapılıyor. Tedavinin etkisi birkaç saat sonra veya gün içinde ortaya çıkıyor. Ancak botox ağrıya yol açabiliyor. Ender de görülse bazı kalıcı sinir felçleri oluşabiliyor. Sadece ter bezlerini uyaran sinirler değil, sıcağı algılayan duyu sinirlerinin felç olması da söz konusu.
Cerrahi yöntemler: Ellerdeki ve koltuk altındaki aşırı terleme için öneriliyor. Bu yöntemde koltuk altından bir delik açılıp, akciğer bölgesindeki, yüz ve ellere giden sinirlerin başlangıç bölgesi kesiliyor. Cerrahi tedavide ellerde yüzde 99 oranında başarı elde ediliyor. Ayaklardaki terleme içinse bel bölgesindeki sinirler kesiliyor. Koltuk altı terlemelerinde koltuk altı ter bezlerinin alınmasıyla başarılı sonuçlar elde edilebiliyor. Kalıcı çözüm sağlıyor.
Lazerle tedavi: Koltuk altı aşırı terlemelerinde, koltuk altı ter bezlerinin alınmasıyla başarılı sonuçlara ulaşılabiliyor. Lokal anestezi altında, C02 lazer yardımıyla basitçe yapılabilen bu uygulamada, koltuk altından yapılan küçük kesilerle sadece aşırı terlemeye sebep olan bezler çıkarıldığı için cilt sağlam kalıyor. Dolayısıyla işlem sonrasında vücutta genellikle iz kalmıyor. Bu yöntemin uygulama süresi 20 ila 40 dakika arasında değişiyor. Aşırı terleme ve kötü koltuk altı kokusu probleminin kalıcı olarak düzeltilebildiği bu tedavide, işlem sırasında cilt çıkarılmadığı için kişi 2- 5 gün içinde normal hayatına dönebiliyor. İşlem yapılır yapılmaz aşırı terleme duruyor ve kişi normal miktarda terlemeye başlıyor. Basit bir cerrahi işlem olduğu için hastanede yatmak gerekmiyor. Bu yöntem hamileler dışında, ergenlik çağından itibaren herkese rahatlıkla uygulanabilir.
Konu: Aşırı Terleme 
Cuma Eyl. 26, 2008 10:16 pm
