Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) Genel Müdürü Hüseyin Saltuk Düzyol, tüketicilerden doğal gaz fiyatı konusunda sabırlı olmalarını isterken, petrol fiyatlarındaki düşüş devam ederse Şubat veya Mart ayından sonra indirim olabileceğini söyledi.
Düzyol, döviz kurunun düşmesi söz konusu olursa indirimin daha erken gelebileceğini de ifade etti.
BOTAŞ’ın 2005-2006 hesap dönemine ilişkin olarak KİT Komisyonu’nda yapılan toplantıya katılan Düzyol, basının sorularını yanıtlarken, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin borçları konusunda, “Bu konuyla ilgili çıkarılmış yasa var. EGO'nun BOTAŞ'a olan ana para borcu zaten sabitlenmiş durumda, faizleri zaten silinmişti. Şu anda devir sürecinin gerçekleşmesini bekliyoruz, ihale sonucunun gelmesini bekliyoruz. Devir bedeli ödenmediği için EGO’nun zaten kanun çerçevesinde şu an için bize ödeme yapma yükümlülüğü yok. Devir işlemi gerçekleşir gerçekleşmez yine kanunda belirlenen çerçeve dahilinde demeyi yapacaklarını tahmin ediyoruz” dedi.
Ankara Büyükşehir belediye Başkanı Melih Gökçek'in, “BOTAŞ’ın borçları sadece bizden kaynaklanmıyor, iyi yönetilmemesinden de kaynaklanıyor” yönündeki açıklamaları sorulan Düzyol, “Dil sürçmesi olmuştur diye tahmin ediyorum, öyle bir şey kastettiğini zannetmiyorum” dedi.
Zam oranlarının çok yüksek olduğu eleştirileri anımsatılarak, geri alınmasına dair bir çalışma olup olmadığının sorulması üzerine Düzyol, “Şu an için bizim açımızdan böyle bir çalışma yok ama önümüzdeki dönemde petrol fiyatları bu düşüş trendlerini devam ettirirse, döviz kurlarında çok fazla bir hareketlenme olmazsa, zaten maliyetlerimizde ciddi bir azalma söz konusu olacak. Alım anlaşmalarından oradaki formülden kaynaklanan bir indirim söz konusu olacak, bunu da zaten aynı satış fiyat formülü çerçevesinde vatandaşımıza aynen yansıtacağız” diye konuştu.
ZAMMI GERİ ALMAK HÜKÜMETİN YETKİSİNDE
“Kış öncesi bir umut verebiliyor musunuz?” sorusuna karşılık Düzyol, “Bu konuyla ilgili bizi bağlayan bir YPK kararı var, otomatik fiyat mekanizması, oradaki fiyat formülü YPK kararınca belirlenmiş bir fiyat formülü bizim onu uygulamama gibi bir şansımız yok. Bir KİT olarak ancak, hükümetimiz aksi bir karar alabilir, başka bir YPK kararı ile bunu değiştirebilir. Tabii ki öyle bir değişiklik olursa ona uyarız” diye konuştu.
Zam oranlarının yüksek olduğu eleştirilerine değinen Düzyol, şunları söyledi:
İNDİRİM ŞUBAT-MART’TAN SONRA
“Tabii ki yüksek ama bunun nedenleri var biliyorsunuz. Şu anda sırf kullanmakta olduğumuz satış fiyat formülü geçmiş iki aylık alım fiyatlarındaki ve döviz kurlarındaki değişimleri yansıtan bir fiyat formülü. Son iki ay içerisinde özellikle döviz kurunda yüzde 32'lere varan bir artış söz konusu oldu. Bunu ister istemez yansıtmak zorundaydık. Zaten şu anda yaptığımız fiyat artışının yaklaşık yüzde 50'si hatta daha yüksek orana tamamen döviz kurundaki hareketlenmeden kaynaklanıyor, geri kalan kısmı ise petrol fiyatlarının ortalamalarının geçmiş 6-9 aylık dönemler içerisinde ortalamalarının oldukça yüksek bir seviyede seyretmiş olmasından kaynaklanıyor. Bizim açımızdan şu anki petrol fiyatları esas alınmıyor satış fiyatı belirleniyorken, ortalamalar esas alınıyor, 6 ve 9 aylık ortalamalar. 9 aylık ortalamalara baktığımız zaman 110 dolarlık varil başına petrol fiyatını görüyoruz. şu anda 60 dolarlara düşmüş durumda, devam ederse zaten bu bir fiyat indirimi olarak vatandaşımıza yansıyacak ama gecikme etkisi olduğu için Şubat ayından Mart ayından sonra görebileceğiz. Eğer kur bize yardım ederse bu daha da erken olabilir.”
TÜKETİCİLERİ SABIRLI OLMAYA DAVET EDİYORUM
Ne kadarlık bir indirim olabileceğine ilişkin soru üzerine Düzyol, “Kesin bir şey söylemek çok zor, tamamen kura ve petrol fiyatlarının seyrine bağlı” dedi.
Zamdan sonra BOTAŞ’a dönük eleştirileri karşıladığı sorulan Düzyol, “Ben normal karşılıyorum. Ben de bir tüketiciyim. Bu tip fiyat artışları hiçbir zaman tüketiciler tarafından hoş karşılanmaz ama ben tüketicileri sabırlı olmaya davet ediyorum. Çünkü doğalgaz hali hazırda en ucuz yakıt. Bu fiyat artışına rağmen LPG'den yüzde 157, motorinden yüzde 109, kalorifer yakıtından yüzde 47 oranında daha ucuz satıyoruz halkımıza. Dolayısıyla bir-iki aylık maliyet artışını göğüslemelerini ve sabırlı olmalarını tavsiye ediyorum” diye konuştu.
Kömüre dönmenin hata olacağını ifade eden Düzyol, “Bunu hepimiz göğüslemek zorundayız. Ekonominin kurallarına göre işletmek zorundayız bütün kuruluşlarımızı. Petrol fiyatlarını da, döviz fiyatlarını da biz belirlemiyoruz. Dolayısıyla hep beraber buna katlanmak durumundayız” dedi.
15 MİLYAR YTL ALACAĞIMIZ VAR
Zammın BOTAŞ’ın finansman durumu ile ilgili olmadığının altını çizen Düzyol, “Tamamen alım maliyetleriyle döviz kuruna endeksli bir satış fiyat formülü var. Hep konu ediliyordu alacaklar tahsil edilebilseydi, finansman yükü olmasaydı diye. Böyle bir şansımız zaten yok. Satış fiyat formülümüz çok açık, YPK kararıyla da belirlenmiş bir formül zaten” dedi.
Özel sektörde yüzde 99'ın üzerinde bir tahsilat oranına sahip olduklarını kaydeden Düzyol, “Sorunumuz sadece enerji KİT’lerinden, bazı belediye dağıtım şirketlerinden, onu da açıklamıştık zaten. 15 milyar civarında alacağımız var kamudan, EÜAŞ ve HEAŞ'tan alacaklarımız başı çekiyor” diye konuştu.
ZAM YAPSAK DA SUÇLUYUZ YAPMASAK DA
Zamların haksız görüldüğünün belirtilmesi üzerine Düzyol, şunları söyledi:
“Haksız görenlere YPK kararındaki satış fiyat formülüne bakmalarını öneriyorum. Bu tip tartışmalar hiçbir zaman bitmez. Bizim gibi KİT’ler maliyet altında satış yapamaz, yapmamalıdır; ekonominin kurallarına işletilmek zorundadır. Her zaman bu tip tartışmalar oluyor, geçmişte de tartışmalar oldu, zam yapmadığımız dönemlerde de eleştirildik. 2007 yılında neden zam yapmadınız diye eleştirenler var, sübvansiyon vermekle de itham edildik. Ama biz bu dönemde döviz kurlarındaki gerilemeden istifade ettik. Vatandaşımıza zam yapmamak için onu bir enstrüman olarak kullandık. 2007 yılı rakamlarına bakarsanız, karlılığımızı koruduğumuzu göreceksiniz. Hiç bir şekilde da sübvansiyon vermiyoruz.”
Doğal gaz piyasasının uzun dönemli mukavelelerle işleyen bir piyasa olduğunu, benzin fiyatları gibi hemen inen-çıkan fiyatlara sahip olmadığını anlatan Düzyol, “Doğal gaz fiyatları niye böyle belirleniyor; hem satıcı tarafına hem de alıcı tarafına güven vermek için, fiyat istikrarını sağlayabilmek. Petrol fiyatları hemen artar atmaz doğal gaz fiyatlarına yansımıyor, açıkçası alıcı ülke açısından bir avantaj. Petrol fiyatları 147 dolarlara çıkarken satış fiyatımız bu kadar yüksek değildi. Artarken yavaş yavaş yansıdı satış fiyatlarımıza, düşerken de aynı şekilde yansıyacak, yavaş yavaş düşecek. Bunu herkesin anladığını zannediyorum, ama anlamak isteyen anlıyor” diye konuştu.
ARALIK ZAMMI SORUSUNA, ‘MÜNECCİM DEĞİLİM’ YANITI
Aralık ayında zam olup olmayacağına ilişkin soru üzerine Düzyol, “Hiçbirimiz müneccim değiliz. Petrol fiyatları eğer düşüş trendini devam ettirirse, kur da hareketlenmezse; ikisi arasında bir korelasyon var. Kur yükselirken genellikle petrol fiyatları düşüyor ya da tam tersi olabiliyor. Bir şekilde satıcı ülkeler mevcut refah düzeylerini koruyorlar. Şu anda dolar yükseldi, daha fazla yükselmezse ben tahmin ediyorum çok kısa vadede bunu maliyetlerimizde düşüş olarak hissetmeye başlayacağız, satış fiyatlarına yansıtacağız kuşkusuz.