İran’da yeşilin tonu değişti

İran’da yeşilin tonu değişti



İran’daki Cumhurbaşkanlığı seçimleri arifesinde "yeşil değişim" rüzgárı esiyor. Muhafazakar Ahmedinejad’a karşı reformcu kanadın ’rock star’ muamelesi gören adayı Musevi artık favori. Musevi, İslam’ın rengi olarak bilinen yeşili muhafazakárların tekelinden kurtarıp, ’değişim’in sembolü yaptı. Musevi’nin, nüfusun yüzde 30’unu oluşturan gençlerin ’favorisi’ olmasının bir nedeni de, ’aşk’. Çünkü pahalılıktan evlenemeyen binlerce İranlı genç, kötü ekonomiden Ahmedinejad’ı sorumlu tutuyor.

İRAN'DA KADINLAR MEYDANLARA İNDİ

İRAN, 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana en renkli seçim atmosferini yaşıyor. Bir ay öncesine kadar açık ara favori olan Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, ilk tur arifesinde ekonomik kriz yüzünden zorda.

Yüzde 25’e varan enflasyonun ve hızla tırmanan işsizliğin altında ezilen İran halkı, din ve milliyetçilik dolu mesajlara kulaklarını tıkamış görünüyor. İkinci dönemi için aday olan Ahmedinejad taşrada hálá favori olsa da, büyük şehirlerde kazanması giderek zorlaşıyor.

Ucuz ev bulunmuyor

Ahmedinejad’ın hızla zemin yitirmesinde, şehirlerdeki orta sınıfın geleceğe umutsuz bakmaya başlamasının etkisi var.

Son dört yıl içinde ülkede herşeyin fiyatı ikiye katlanırken, başkent Tahran’da ortalama bir dairenin kirası 225 dolardan 600 dolara çıktı. Oysa aynı dönemde ücretler sadece yüzde 40 arttı. Gençler, ekonomik krizi iyi yönetemeyen Ahmedinejad’a tepkili; çünkü ucuz ev bulamadıkları için evlenemiyorlar.

15 milyon genç var

Time Dergisi’ne konuşan Ferhad ve Mehnaz adlı genç çift, altı yıldır nişanlı olduklarını, üniversitelerinin mühendislik bölümünden mezun olmalarına rağmen, maaşlarının Tahran’da tek odalı bir daire bile kiralamaya yetmediğini söylüyor. Habere göre, 13-15 milyon İranlı, bugün evlenme çağında.

Ayda 500 dolar kazanan Amir Hikmeti adlı genç bir memur da, Tahran’ın Narmak semtinde ev kiraladığını, ancak hoşlandığı iki kadının da, ev alacak parası olmadığı için evlenme teklifini reddettiğini belirtiyor. Hayat pahalılığı yüzünden eriyen birikimler, mevcut evlilikleri bile çatırdatıyor.

’Kolay seks tepkisi’

Ahmedinejad hükümeti, evlilik krizini çözmek için, Ulusal Gençlik Örgütü’nün 2008 kasımında hazırladığı bir planı ön plana çıkarmıştı.

"Yarı bağımsız evlilikler" öngören plana göre, genç çiftlerin ayrı eve çıkmadan, ailelerinin yanında ayrı bir odada yaşayarak evlenmesine izin verilecekti. Kadın örgütlerinin "Erkeklere kolay seks imkanı tanınırken, kadınların toplumsal itibarları zedelenecek" diye tepki göstermesi üzerine plan rafa kaldırıldı.

Artık değişim rengi

Muhafazakar Ahmedinejad’ın emlak fiyatlarını düşürme sözünü tutmadığını savunan milyonlarca genç, seçimin iki numaralı favorisi olan reformcu aday Mir Hüseyin Musevi’ye oy verecek.

Ekonomik sorunları kampanyasının merkezine yerleştiren Musevi’nin son haftalardaki beklenmedik çıkışı, işte bu "evlilik krizine" dayanıyor. Yeşil bayraklarla kampanya yapan Musevi, tıpkı ABD Başkanı Barack Obama gibi, "değişim" sloganıyla iktidara yürüyor.

İşte dört aday

Ahmedi: Mollaları kaybetti

MÜTEVAZI, dürüst imajlı muhafazakar Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, ABD ve İsrail karşıtı sert dış politikasıyla İran halkının büyük bölümünün desteğini kazanmıştı. Ancak iç politika yüzünden son dönemde molla desteğini kaybetti. Küçük yerleşimlerde yüzde 60-70’lik oy oranlarına ulaşsa da, büyük şehirlerin tamamını kaybedebilir.

Musevi: Obama’nın yeşili

AYETULLAH Humeyni zamanında 8 yıl başbakanlık yapan Mimar Dr. Mir Hüseyin Musevi, 1989’da bir tür "başkanlık sistemine" geçen ülkede bu unvana sahip son siyasetçiydi. 68 yaşındaki Musevi, Barack Obama gibi "değişim" sloganını ve internet örgütünü kullanıyor. Şehirli seçmenin, kadınların ve gençlerin desteğini alan Musevi, yeşil rengi muhafazakarların tekelinden kurtardı.

Kerrubi: Reformcu molla

İRAN meclisinin eski sözcüsü Mehdi Kerrubi, reformcu bir din adamı. Yüzde 10 civarında oy alması bekleniyor. Ahmedinejad, son TV düellosunda onu ayakta karşıladı, ancak sert eleştirilerinden kurtulamadı. Seçimden çekilip Musevi’yi desteklemesi söz konusu.

Rızai: Eski komutan oy bölüyor

DEVRİM Muhafızları’nın eski komutanı olan muhafazakar aday Muhsin Rızai, bir ekonomi doktoru. ABD ve AB’ye girmesi yasak olan Rızai, Ahmedinejad’ın oylarını bölüyor. Yüzde 3’lük bir oy oranına sahip Rızai’nin de Musevi lehine yarıştan çekilmesi bekleniyor.

İkinci tura kalabilir

İRAN’da 44 milyon seçmen yarın sandık başına gidecek. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’a karşı artan tepkinin, katılımı yüzde 70-80’lere çıkarması bekleniyor. Mir Hüseyin Musevi ve Ahmedinejad’ın gelecek hafta ikinci tura kalması kesin gibi.

Emlak balonu çok şişti

DOĞAL kaynak zengini İran’da bir ailenin aylık doğalgaz gideri 1-2 TL. Oto deposu 5 TL’ye doluyor. Ancak ucuz kredi ve düşük faizle piyasayı nakite boğması yüzünden enflasyon arttı, "emlak balonu" oluştu.

Ona göre de kriz yok

AHMEDİNEJAD’ın kriz olmadığını savunması tepki yarattı. Muhalefetin, "Ahmedi’ye göre iki kere iki 10 eder, çünkü herşeyi çarpıtıyor" sloganları böyle doğdu.

Seçimin gözde fıkrası

SEÇİMİ Musevi kazanmış. Ahmedinejad ise koltuğunu kaybetmediğini iddia etmiş, TV’ye çıkıp, "Elimde delil var, bakın resmi kayıtlara, Musevi’yim" demiş.

Eşiyle el ele tutuşan ’First Lady’ adayı

MAHMUD Ahmedinejad’ın en büyük rakibi olan reformcu aday Mir Hüseyin Musevi, eşiyle de farklı bir portre çiziyor. Musevi’nin, First Lady adayı olan eşi Zehra Rahnavard ile "modern" bir ilişkisi var. Seçim mitinglerinde salonları dolduran İranlı gençlerden biri, "Musevi karısına iyi davranıyor. Mitinglerde el ele tutuşmaları alışık olduğumuz bir sahne değil, ama bunu sevdik" diyor.