Türkiye'de istihdam üzerindeki vergilerin çok fazla olduğu ve küresel finansal krizin etkileri sonrasında istihdam üzerindeki yükün kaldırılmamasının devleti de zarara uğrattığı vurgulandı.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) ev sahipliğinde Ekonomi Gazetecileri Derneği’nin düzenlediği ’Bilanço Okuma ve Enerji’ konulu eğitim toplantısının ardından konuşan İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, kriz ortamında istihdamın korunmasına dönük alınabilecek önlemlere ilişkin önerilerini açıkladı.
10 milyar YTL gelir
Arıkan, resmi verilere göre, kayıtdışı ekonominin gayri safi milli hasılanın (GSMH) yüzde 50’sinden fazla tahmin edildiğini belirterek, "TÜİK’e göre, kayıtdışı çalışanların oranı yüzde 50. Çalışan 22.6 milyon kişinin, 10.9 milyonu herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı değil. Bir sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmayanların 2 milyon 574 bini ücretli, 1 milyon 635 bini ise yevmiyeli. Bu kapsamdaki toplam 4 milyon 209 bin kişinin SSK’ya kayıtlı olması, SSK ve İşsizlik Sigortası primiyle, gelir ve damga vergisi ödemesi gerekiyor. Bu çalışanların SSK ve İşsizlik Sigortası priminin asgari ücret üzerinden ödendiğini varsaysak bile elde edilecek gelir, 9.5 milyar YTL SSK, 852 milyon YTL de İşsizlik Sigortası Fonu olmak üzere en az 10.3 milyar YTL" diye konuştu.
Bazılarında daha fazla
İstihdam üzerindeki vergi yükünün katlanılmaz oranlara ulaştığını vurgulayan Arıkan, ortalama yüzde 40 olan istihdam üzerinde vergi ve prim yükünün bazı sektörlerde ise bunu da aştığını kaydetti. Yahya Arıkan, özel sektörde net ücreti 1.805 YTL, brüt ücreti 2.529,67 YTL olan bir çalışan için de toplam 1.448,84 YTL vergi ve prim ödendiğini, aynı çalışan için işverenin cebinden toplam 3.253,84 YTL çıktığını ifade etti.
Geliri azaltmaz
Krizin olası etkileri, alınabilecek önlemler konusunda bir sunum yapan Arıkan, "Zararı topluma mal etmek üzere, parayı finans kuruluşlarına aktaran kurtarma paketlerine karşılık Türkiye çalışandan ve üretenden yana önlemler alarak örnek ülke olabilir. Bunun için de, Türkiye önce istihdam üzerindeki vergi yükünü azaltıp, kayıtdışı ekonomi ile mücadele etmeli. Vergi oranını düşürmek, geliri azaltmıyor, kayıtdışında milyarlarca YTL bizi bekliyor. Rehberliğe hazırız" diye konuştu.
Oranı indirmek geliri artırır
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, 323 bin işveren ve 3 milyon 368 bin kendi hesabına kayıtdışı çalışan bulunduğunu söyledi ve "Bağ-Kur’un buradan elde edebileceği prim geliri yıllık en az 8 milyar 207 milyon YTL olarak hesaplanıyor. 2006’daki Kurumlar Vergisi indiriminde gördük ki, oran indirmek vergi gelirini artırıyor" diye konuştu.